İnsan ırkı insanlık yetisini ne zaman kazanmıştır? Bu soru aklıma şimdiye kadar nasıl gelmedi bilmiyorum. Halbuki yeni bir soru değil edebiyatta işlendiği kadarıyla en az 3000 yıllık bir tarihi var. Gerçi modern zamanda bulunduğunu sandığımız hangi düşünce yapısı, bir soru veya objenin kökeni yeni ki. Milyonlarca yıldır harmanlanan evrenimizdeki hiçbir şey yeni değilken, buna hücrelerimiz yapıtaşı olan atomlar ve atomaltı parçacıklar bile dahilken "yenilik" ve "yaratma" kavramlarından nasıl bahsedebiliriz? Her neyse konumuz bu değil. Bu soruyu cevaplamak için tüm profesörlerin ağız birliği etmişçesine "Her şey bir başkaldırıyla başladı." yargısına çevirmenlerimiz Azra Erhatve Sabahattin Eyüboğlu gibi katılmadan edemiyoruz. Şüphesiz bu yargının da kökleri mitolojideki Prometheus'a dayanıyor. Çevirmenlerimiz önsözlerinde Prometheus'un trajik hikayesinin günümüze uyarlansa bir mahkeme duruşmasında haksız yargılanan bir tutukluya benzetilebileceğini, bu duruma örnek olarak da Franz Kafka'nın Duruşma'sını öne sürüyorlar. Fikrimce bir diğer örnek de Sokrates'in Savunması olabilir, keza Sokrates doğruluğu temsil eden bir önder ve öğretmen olarak mitolojideki tanrılara denk ve belki daha da üstün bir yere sahip. Savunduğu doğrulara tahammül edemeyen soylu kesimden birkaç insan nedeniyle bir iftira atılarak mahkemelik edilen Sokrates doğru söyleme huyundan asla vazgeçmeyerek duruşmada bağışlanmak için yalvarmak yerine kendisini Atina'yı tembellikten kurtaracak bir önder olarak görmeleri gerektiğini söyleyince hakkında idam kararı alınıyor. İnsanlar düşünceleriyle yaşar. Günümüzde Sokrates ismini bilmeyen yokken ona iftira atanların ismini hatırlayan kaç kişi var ? İşte zaman da mahkemenin kararının tersine yani Sokrates'in lehine karar vererek onu yaşatmaya devam ediyor. Bağlayacak olursak, Prometheus ölümsüz olduğunu elbet bir gün Zeus'un boyunduruğundan kurtulacağını ve birinin onu tahtından indireceğini söylerken aslında bunu yapacak olanın Sokrates'i günümüzde yaşatmaya devam eden "insan aklı" olduğu sonucuna varıyoruz. Düşündüğünü düşünmeye ne zaman başladığını düşündüren bu kısa trajedi çevirmenlerin de dediği gibi bu sorunun çevresinde gelişen antik yunan metinleri arasında konuyu en sağam işleyen eser.

Zincire Vurulmuş PrometheusAiskhylos · Türkiye İş Bankası Kültür Yayınları · 20197,4bin okunma

·

8 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Furkan Varol