TOLKIEN VE ORTA DÜNYA EFSANESİ ÜZERİNE GENEL BİR İNCELEME
Tolkıen'ı hepimiz Yüzüklerin Efendisi adı verilen yapıtı ile tanıyoruz.Yazarımız asıl ününü kitap üçlemesine borçlu olsada adını kitlesel anlamda büyük bir başarı ile beyaz perdeye yansıtılan film üçlemesi ile duyurmuştur diyebiliriz. Oxford Ünivversitesinde İngiliz Dili ve Edebiyatını birincilikle bitiren yazarımız o güne değin yazılan tüm mit ,efsane ve destanlardan farklı , çok daha büyük bir yapıt orta çıkartmak istemiş ve Orta Dünya adını verdiğimiz varolmayan bir efsane yaratmıştır.Orta Dünya Efsanesi , dünya üzerinde o zamana değin farklı medeniyet ve kavimlerin çağlar boyunca ortaya koyduğu tarihsel nitelikteki tüm destan ve mitlerden kendinde birşeyler barındırmakla beraber söz konusu öğeler Tolkıen'ın geniş hayal gücü ve özgün yorumuyla yeni baştan oluşturulmuş ,çok farklı biçimlerle oraya koyulmuştur.Orta Dünya adını verdiğimiz bu efsane Sılmarıllon olarak isimlendirilen eser ile başlamaktadır.Sılmarıllıon, tüm mit ve efsanelerin başlangıcında olduğu gibi kurgusal dünyanın yaradılışı ile başlayıp VALAR,MAİAR,ELFLER (İLK DOĞANLAR) , İNSANLAR (SONRADAN GELENLER ) ,CÜCELER ,ORKLAR ,HOBBİTLER , EJDARHALAR,KURTLAR,İSTARİ DİYE İSİMLENDİRİLEN BÜYÜCÜLER gibi pekçok varlığın iyiylik ile kötülük arasındaki yaşam savaşının çağlar boyunca uzanıp giden hikayesini anlatır.Tüm efsanenin doğduğu yer olarak nitelendirebileceğim Sımarıllıon , yazınsal ve edebi açıdan hiç kuşkusuz çok büyük bir hayal gücünün ürünüdür.Okuru büyüleyen bir etkisi olduğudan doayı yazarın diğer yapıtları için çekim alanı oluşturmaktadır ancak her okurun elinde değeri anlaşılmayacak kadar ağır ve yoğun bir eserdir.Bir çırpıda biten destanlaardan değilidir.Olaylar ,zaman ve mekanlar arası bağlantılar ,karakterler ve bunlar arasındaki ilişkiler , yaratılan her varlığın ,her ismin hikayedeki yeri ve önemi uzun uzun üzerinde düşünülerek ve yavaş yavaş okuyup anlaşılabilir niteiktedir bu yüzden pek çok Orta Dünya okuru genelde efsaneye Sılmarılıon ile başlamazlar ve başlangıç tavsiyesi olarak önermezler ancak kendinize güvenen , okuduğundan zevk almasını bilen sabırlı bir okur iseniz benim tavsiyem Sılmarllion ile başlamanıza yönelik olacaktır.Çoğu okur seriye Yüzüklerin Efendisi ile başlamayı tavsiye ettiği için bizzat bende bu şekilde başladım ancak yapıtların tümünü okuduğumda başlangıçta gerçektende ne okuduğum hakkında hiçbir fikrimin olmamış olduğunu , çok iyi anladığımı düşündüğüm üçlemenin aslında hiç anlamadığımı ve okuduklarımın tüm efsane içinde yanlızca bir kısmı olduğunu farkkettim çünkü Yüzüklerin Efendisi Orta Dünya efsanesi içinde Sıllmarıllıon da bahsedilen ve onu meydana getiren beş büyük ve önemli öyküden yanlızca biri ve hatta en sonuncusu işte tam olarak bu yüzden kendi deneyimime dayanarak sizleri SILMARILLION ile başlamaa davet etmekteyim ancak bunu yaparken elinizde gerçekten Fantastik edebiyatın mihenk taşlarından birini tuttuğunuzu bilerek tüm yorgunluğunuza ve yoğunluğa rağmen sabırla okuyup bitirmenizi beklemekteyim.Sılmarıllıon ile başladığınız bu yolculuk daha öncede söylediğim gibi beş büyük öyküyü ortaya koyuyor bunlar; BEREN İLE LUTHIEN,HURİN'İN ÇOÇUKLARI,GONDOLİN'İN DÜŞÜŞÜ,HOBBIT ve son olarak YÜZÜKLERİN EFENDİSİ.Bu beş büyük önemli hikaye kendi içinde efsanenin farklı zaman ve çağlarında yaşanan olayları anlatıyorlar.Spoiler vermemek adına her eserden detaylı olarak bahsetmeyeceğim a ncak bunlar hakkındaki genel yorumlarımı belirtmek isterim.Beren ile Luhıen bir insan ile elf arasındaki zorluk ve mücadele ile dolu destansı ve tutkulu bir aşkın hikayesini anlatıyor bu öykü Tolkıen'ın özel hayatından bir kesit gibi gelmiştir bana her zaman niketim onun eşi EDİTH TOLKIEN ile aralarında doğan aşkın yazıya dökülmüş ve kurgulanmış halidir bir anlamda . SILMARILLION içinde bu öykü kısa versiyon ile anlatılmış olup Tokıen'ın vefatından sonra oğlu ve editörü olan CHRISTOPHER TOLKIEN tarafndan eniden düzenlenip derlenmiş ve bir araya getirilerek ayrı bir nüsha halnde yaına hazırlanıp okurlar ile buluşturulmuştur.Sırası gelmişken editörlük görevini hakkıyla veren ve babasının yazdığı eserleri sabırla derleyerek okurları ile buluşturan CHRISTOPHER TOLKIEN'INDA çok büyük çabalar harcadığını ve saygıyla anılması gereken biri oldğunu vurgulamak isterim.Şayet böyle bir işe yeltenmeseydi efsanenin yayına dökülmemeiş çok büyük bir kısmı Tolkıen'ın dağınık notları arasında unutulup gidecek ve dğeri hiçbir zaman bilinmeyecekti.Konumuza dönecek olursak Hurin'in Çocukları ile devam etmek isterim .Yapıt , insan ırkına mensup Hurin ve soyundan gelenlerin kötülüğün gücü karşısında gururlu ancak acıyla dolu hikayesini konu edinir.Bana göre içinde çkarılacak çok fazla anlam ve ders barınmaktadır;hırs,kin,gurur,sadakat,ihanet,çarpık ilişki,aşk ve kötülük gibi kavramlar hikayenin aralarına serpiştirilerek olaylar üzerinden yorumlanmıştır.Gondolin'in Düşüşü tıpkı diğer öyküler gibi aşağı yukarı aynı temaları ele alır ancak burada farklı olan husus sonun aslında bir başlangıç olduğu vurgusudur.Hobbıt ise esasında hepimizin bildiği gibi güç yüzüğünün Bilbo tarafından bulunuşu Cücelerin simung adı ile bilinen ejdarhayı madenlerinden çıkarma kaybedilmiş hazinelerine yeniden sahip olmasını konu alan bir yapıttır hemen arkasından Yüzüklerin Efendisi üçlemesi gelir bu öykü ayrıca efsanenin son ve üçüncü çağında geçen olayları konu edinir kötülük ile iyiliğin her hikayede inişli çıkışlı ve farklı mücadelesi burda nihai ve büyük emekler ile gerçekelştirilen bir zafer ile anlatılır. Bu beş büyük öykü ve eserden başka Orta Dünyayı ele alan başka yapıtlarda vardır bunlar ;Güç yüzükleri hakkında , Yılların öyküsü ,Bitmemiş Öyküler ve daha başkalarıdır. GÜÇ YÜZÜKLERİNE DAİR olan nüsha İthaki Yayınlarının Sılmarıllıon baskısının arkasına ek olarak eklenmiştir.YILLARIN ÖYKÜSÜ ise Yüzüklerin Efendisi Üçlemesinin Metis Yayınevinden çıkan son baskılarının arka kısmında yer alır.Son olarak BİTMEMİŞ ÖYKÜLER tüm bu eserlerdeki nüans farklılıklarının tartışılıp incelendiği ve yeniden yazıldığı sözlük mahiyetinde bir eserdir okuması uzun ve zahmetli olmasına rağmen hikayenin yazınsal detayları hakkında önemli açıklalara sahip olmak bakımından değerlidir ve Orta Dünya Efsanesine tam anlamıyla hakim olmak isteyenlerin okuması gereken bir kitaptır. Kitaplar Haritalar ve soy ağaçları ile zenginleştirilmiş olup efsanenin gerçekçi bir tarih ve zemine oturtturulmasına olanak sağlamışlardır.Okurken kolaylık sağlamış olmak adına her kitabın ekler kısmında karakter ,kişi ,yer ve mekan isimleri anlamları ve detayları ile açıklanmıştır.
Buraya kadar yazdığım tüm incelemeden özetle bir yorumda buluncak olursam şunları söylemek isterim varolmayan birşey için çok ciddi bir tarih çalışması yapılmış beni okumaya iten sebeplerden biri sahip olduğu edebi değer dışında tarihi bir yanıda olmasıydı.Açıkcası hiç var olmamış olayları bu kadar ince ince dataylandırması tarih ve kronolojiye bu kadar prensiplice oturtturması başarılı olmanın çok ötesinde şaşkınlık verici ve hayret uyandırıcı zannımca böyle bir yapıt ortaya koymak ve var olmaan şeyleri bu kadar detaylı ve bu kadar ince bir çizgi ile yazıp yaratabilmek için çok büyük bir inaç ve hayal gücü barındırmak lazım Tokıen bu konuda saygıyla alkışlanmaı hakkediyor.Eğer bana bir yazar ile yanlız bir saat sohbet etme şansı verilseydi bu kesinlikle TOLKIEN olurdu çünkü bu olağanüstü kurgunun nasıl bir beyin gücünün ürünü olduğunu şahsen görmeyi dilerdim...Son olarak kitaplarınızı okumaktan başka Tolkıen'ın adına çekilmiş filmi izlemenizi de öneriyorum niketim filmin yüzünüzü gülümsetecek detaylara sahip olduğunu göreceksiniz ancak bunu kitaplarını okuduktan sonra yapmalısınız.Ben şahsen bu film ile o eserlerin nereden kaynaklandığını aşağı yukarı çözmüş sayılmaktayım... Buraya kadar okuduysanız gireceğiniz ilk kitapçıdan elinizde Tolkıen ile çıkmanızı ümit ediyorum umarım sizlerde böylesi bir efsanede yerinizi alırsınız...
SAYGI SEVGİ VE KİTAP KOKULARI İÇİNDE KALIN DOSTLAR :)
·
92 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.