Taçlı Hatun: "Özgür İradesiz bir hayat mı? Asla!": Özgür İradesiz bir hayat mı? Asla! "Özgür iradenin dolayısıyla zulmün ve kötülüğün de bulunduğu bir dünya, özgür iradenin bulunmadığı bir dünyadan daha iyidir." -Leibniz İradenin özgürlüğü denince gerekli olan şeylerden biri, eylemlerimizi denetleyebilecek bir yetkiye sahip olmamızdır. Öyleyse 'Özgür İrade' için kişinin eylemlerini, arzu, niyet ve amaçlarına göre kontrol...

"Özgür iradenin dolayısıyla zulmün ve kötülüğün de bulunduğu bir dünya, özgür iradenin bulunmadığı bir dünyadan daha iyidir." -Leibniz İradenin özgürlüğü denince gerekli olan şeylerden biri, eylemlerimizi denetleyebilecek bir yetkiye sahip olmamızdır. Öyleyse 'Özgür İrade' için kişinin eylemlerini, arzu, niyet ve amaçlarına göre kontrol altında tutabilme ve belirleme gücüdür diyebiliriz. İnsanlara verilen iradenin kullanımı kişiden kişiye değişiklik gösterir. Bazıları iradelerini istedikleri gibi yönetebiliyorken, bazıları yaşadıkları hayatı bir nesne veya varlığa bağlamış gibi oluşuna bırakıyor... Düşüncelerime göre insanın iradesi ailesine, eğitim durumuna ve yaşadığı coğrafyaya bağlıdır. Bunu iki örnekle açıklamaya çalışacağım. 1) Enes, Hatay'da tarımla uğraşan bir ailenin çocuğudur. Ailesi, eğitimi için hiçbir şekilde destek olmuyor. Otomatik olarak da Enes okulu sevmemeye ve umursamamaya başlar. O zaman Enes için ne yapması ve nasıl davranması gerektiğini bilmiyor diyebiliriz çünkü bu konuda eğitilmedi ve konu hakkında araştırma yapmadı. Belki de Özgür iradenin "Belli bir durum karşısında, gerçekleştirilecek olan eylemi, herhangi bir dış zorlama ya da zorunluluk olmaksızın, kararlaştırma ve uygulama gücü" anlamına geldiğini dahi bilmiyordur. Örneğin yabancı bir şahıs gelip Enes'e "Kur-an kötüdür, okuma onu, evinde bulundurma!" dese, Enes'in kalbi Kur-an'a karşı kin tutacak. Oysa bilmiyor ki kitabın içinde ne güzelliklerin olduğunu. O bilmiyor, O düşünemiyor, O ona verilen görevleri yapıp kendi dünyasına çekiliyor. Öyle yaptıkça da kaybediyor. Herkesin hakkı değil midir en güzel okullarda okuyup ailesi ile güzel vakitler geçirmek? Ama aile, aile olmadıktan sonra... 2) Şimdi ise Ankara'da iki mühendisin kızı olan Melis'ten söz edeyim. Melis'in ailesi kızını en verimli şekilde nasıl yetiştirebiliriz düşüncesinde. Melis vatanına, milletine, ailesine güneş gibi faydalı bir birey olmak için de okulunu güzel bir şekilde takip ediyor, verilen ödevleri anlayarak ve araştırarak yapıyor. Düzenlenen etkinliklere katılıyor ve kendini geliştiriyor. Bu konu üzerine de kitaplar okuyup bilgi alışverişi yapıyor ailesiyle. İstek ve arzularını hiç çekinmeden söyleyebiliyor, doğru olan davranışları da sergiliyor. Bizim istediğimiz de bu değil mi zaten? Hiç çekinmeden, hiç korkmadan doğru olanları yapmak ve söylemek. Ama bazen imkanlar özgürlüğümüzü ve düşüncelerimizi kısıtlayabiliyor. İlk olarak şunu dile getireyim ki doğduğumuz coğrafyayı, yaşadığımız evi ve hangi ailenin çocuğu olacağımızı biz kendi irademiz ile seçmiyoruz ama bir şeylerin farkına varmayı ve kendimizi geliştirmeyi biz seçiyoruz. Şimdi sorsam "Enes'in mi yoksa Melis'in mi yerinde olmak isterdiniz?" diye. Enes'in yerinde olmak isteyen yoktur diye düşünüyorum. Yani kim ister ki özgür iradenin kullanılmadığı bir yerde yaşamayı ki buna da yaşamak denirse tabii... O zaman şunu da söylemeden geçmeyeyim, özgür irade anne ve babamıza saygısızlık yapıp onlara karşı gelmek değildir. Örneğin hangi filmi seyredeceğimizi onlara danışmalıyız, nasılsa onlar bizden daha tecrübeli ve daha uyanıktır. Belki uygunsuz sahne vardır, belki bizi caydıracak içerikler vardır nereden bilebiliriz ki? O yüzden büyüklerimize danışmalıyız bazı konularda ki ahlâkımız bozulmasın. Velhasıl özgür idaremizi kullanma imkanımız varken güzel şeyler yapmanın peşine düşelim. Şunu da bilelim ki Allah (c.c) faydalı düşünen ve güzel davrananlara beraberdir... Zehra MUHAMMED @zehramuhammed

··

90 görüntüleme