AGIL
Uyum/uygunluk demek olan “A” (adaptation), ona göre, çevreden yeterli kaynak sağlayıp bunu sistem içinde dağıtmaktır. Toplumsal kurumlar, toplumsal ihtiyaçları veya işlevleri karşılayacak ve toplumsal sistem sorunlarını çözmeye yardımcı olacak, birbirleri ile ilişkili geçerli toplumsal kurallar ve roller sistemleridir. Toplumsal kurum örüntüleri ekonomi, siyasal düzen, hukuk, din, eğitim ve ailedir. Bir toplumsal sistem, yaşamaya devam edecekse, çevresine uyum sağlama işlevini görecek yapı ve kuruluşlara muhtaçtır. Birleşik Devletleri bir toplumsal sistem olarak ele alacak olursak, Parsonscı bir çözümlemeye göre, ihtiyacı karşılayacak veya yeterli kaynak sağlama sorununu çözecek kurum ekonomidir; bu çözümlemeye göre, temel sorun olarak ortaya çıkan, üretim veya servettir.
“G” amaca ulaşma (goal attainment), sistem amaçlarına erişmek için sistemin kaynak ve enerjilerini seferber etmek ve bunlar arasında öncelikleri belirlemek demektir. Amerika Birleşik Devletleri’nde, kaynakları ortak hedeflere yöneltmek olan bu sistem sorunu, esas itibarıyla politik kurumların işidir. Temel karar verme birimlerinin işlevi, amaca ulaşmanın esas sorunu, toplumsal kararları uygulamanın aracı olan gücün meşru kullanımıdır.
Dörtgenin içindeki “I” yani bütünleşme (integration), bu sorunun çözümü, özellikle Durkheim’dan beri, işlevselciler için öncelikli olduğundan, dört işlev örnek çerçevesinin esasını teşkil etmektedir. Parsons, bütünleşmeden; sistemi işler durumda tutabilmek için, sistem içinde çeşitli aktörler veya birimler arasındaki ilişkileri eşgüdümlemek, düzeltmek ve düzenlemek ihtiyacını kastetmektedir. Birleşik Devletler toplumsal sisteminde, bu ihtiyacı adlî kurumlar ve mahkemeler karşılamaktadır; burada esas mesele kuralların uygulanmasıdır.
Dördüncü sistem ihtiyacı, Parsons’ın kutusundaki “L” gizli kalıbı/örüntüyü koruma-gerilim yönetimi (latent pattern maintenance-tension management), iki katlıdır: birincisi, sistem içindeki aktörlerin, sistemdeki rollerini yerine getirmelerini veya değer örüntüsünü muhafaza etmelerini sağlayacak kadar güdülenmiş olmaları ihtiyacı; ve ikinci olarak, iç gerilim yönetimini sağlayacak mekanizmalara olan ihtiyaç. Burada sorun, değer sistemini bozulmaktan korumak ve toplumsal değerlerin aktarılmasını sağlayarak sistem üyelerinin uyumlarını güvence altına almaktır. Birleşik Devletler’de bu alanla ilgili kurumlar aile, din, medya ve eğitimdir; burada esas mesele paylaşılmakta olan değerlere ahlâksal bağlılıktır.
·
10 görüntüleme
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.