Ozon tabakasına
zarar veren
maddeler neden
üretildi?
KISA CEVAP
Buzdolaplarının soğutma işlevini
yerine getirebilmesi için.
1920’lerde yeni geliştirilmeye başlanılan buzdo-
laplarının soğutma mekanizması için, amonyak ya
da sülfür dioksit kullanılıyordu. Ancak bu gazlar
hem kötü kokulu, hem de zehirliydi. Herhangi bir
sızıntı ölümcül sonuçlara sebep oluyordu. Böylece
onların yerini alacak başka bir maddeye ihtiyaç
duyuldu. Bu madde hem buzdolabının soğutma
görevini yerine getirebilmek için sıvıya dönü-
şebilmeli, hem de bir sızıntı durumunda hiçbir
şeye zarar vermemeliydi. Ne var ki doğada böyle
bir madde bulunmuyor. Böylece Almanya ve
ABD’deki bazı kimyagerler yeni bir moleküler grup
icat ettiler. Bir ya da daha fazla karbon atomunun
belli sayıda klor ve/veya flüor atomuna bağlan-
masıyla oluşan bu moleküle koloroflüorokarbon
(CFC) adı verildi.
CFC’ler öyle etkili soğutma kabiliyetine sahip-
tiler ki, beklentilerin ötesine geçerek klimalarda
da cihazı çalıştıran ana sıvı olarak kullanılmaya
başlandılar. Daha sonra aerosollü püskürtme
kutuları, yalıtım köpükleri, kimyasal çözücüler ve
temizlik malzemelerinde yaygın olarak kullanıldı-
lar. O zamanlar güvenli olduğuna karar verilmişti.
Bu yüzden kimya sanayisinde en çok kullanılan
ürünler CFC’lere dayalı duruma getirildi. CFC’lerin
icadı ilk başlarda çok parlak bir başarıydı ve ge-
lecekte küresel boyutta bir tehlikeye dönüşeceği
uzunca bir süre anlaşılamadı.