Devlet kitabı, Sokrates’in öğrencisi ve Aristotales’in hocası, şimdiki üniversitelerin temeli olan Akademi’nin kurucusu Antik Yunan filozofu Platon tarafından yazılmıştır. Eser Sokrates’in ideal bir devlet modelinin nasıl meydana getirilebileceğine dair sorgulamalı diyalogları şeklinde biçimlendirilmiştir. Eser ideal devlet modelinin içeriğinin anlatıldığı on bölümden meydana gelmiştir. Eser öncelikle doğru ve eğri kavramlarının anlamı, işlevi, yarar ve zararları üzerinde sorgulama yapılarak başlamaktadır. Bir toplumun nasıl olması gerektiğine ilişkin çeşitli kavramlar sorgulandıktan sonra toplumdaki her bir bireyin müzik ve jimnastikle eğitilerek zamanla gözlemlenip sahip olduğu özelliklere göre sınıflandırılması gerektiğini söyler. Bu sınıfların ilki üretenlerdir(işçi, zanaatkar, çiftçi). Üretenler daha çok madde ile ilgilendikleri için toplumun en maddesel, dürtüsel bireyleridir. Bu bireyler dengeli bir yaşamda bulunup topluma fayda sağlamaları için sahip olmaları gereken erdemler ; uyumluluk ,ölçülülük, boyun eğmedir. İkinci sınıf ise toplumun güvenliğinden sorumlu olan bekçilerdir. Bunların sahip olması gereken erdemler ise yüreklilik ve cesarettir çünkü yöneticilerin emirlerinin üreten sınıf üzerinde uygulanabilmesi için cesur olmaları gereklidir. Üçüncü sınıf ise yönetenlerdir. Devletin idaresini sağlayan ve iyi eğitime sahip bu sınıfın erdemi bilgeliktir. Platon’a göre her insan kendine uygun işlevi yerine getirdiği takdirde birey ve toplum mutluluğu sağlanabilir. Eğer bireyler kendilerine uygun işlevde değil de bir üst işlevde faaliyet göstermeye başlarsa toplum düzeninde çatırdamalar başlar, yeni toplum düzenleri oluşur. Platon beş toplum düzeni sıralamıştır. En iyilerin yönetimi anlamına gelen ve Platon’un ideal yönetim biçimi olduğunu savunduğu Aristokrasi. Bu yönetim biçiminin bozulması ile ruhları bilgeliğe değil , savaşa yatkın olan ve şan şöhrete önem veren; onurluların yönetimi anlamına gelen askeri sınıfın yönettiği timokrasi. Timokraside ki grubun mülkiyet sahibi olması sonucunda onurlu grubun değil zengin olmak isteyen grubun yönetimi ele geçirdiği oligarşi oluşur. Oligarşi ile zengin fakir ayrımı oluştukça yoksulların isyan çıkarıp sahip oldukları yönetim biçimi demokrasidir ve topluma özgürlük getirir . Fakat Platona göre özgürlük o kadar da iyi bir şey değildir çünkü her şeyi yapma özgürlüğüne sahip olan insan kanunlara da uymama özgürlüğüne sahip olacaktır. Kanunlara uyulmaması sonucu toplum bir kaosa sürüklenecektir ve birisi gelip yönetime el koyacaktır bu da tiranlıktır. Platon’un Devlet eserinden bahsedip de idea kavramından bahsetmemek olmazdı. Düşünün ki bir mağarada ayaklarınızdan zincirle bağlısınız ve sırtınız mağaranın ışık gelen kısmına dönük. Siz sadece mağara ağzından geçen şeylerin ışık yardımıyla mağara duvarına yansıyan kısmına bakarak dünya hakkında fikir sahibi oluyorsunuz yani algılarınız size bu kadarını veriyor. Platon insanın dünyadaki nesne deneyimini de bu şekilde açıklıyor biz gerçek nesneyi değil duyularımızla sadece onun gölgesini algılıyoruz diyor. O yüzden nesnenin gerçekliği ancak düşünce ile algılanabilir fikrini savunuyor. Bu kitabı, felsefe ve ütopya okumayı seven herkes okuyabilir. Okuyacaklara tavsiyem, ara vermeden bir solukta okumalarıdır. Çünkü olay örgüsü değil de felsefi diyalog olduğundan bölümler arası ilişkiler unutulabilir. Her ne kadar okunması zor olsa da bitirdikten sonra ağızda tat bırakan cinsten bir eser.

DevletPlaton (Eflatun) · Remzi Kitabevi · 197126.9k okunma

·

5 views

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

yesimmisey