Son Krifos, Turgay Bostan imzalı bir roman. Biyografisinden, Turgay Bostan'ın Gümüşhane Torul'lu olduğunu öğreniyoruz. Roman onun memleketinden izler taşıyor. Tabii benim için de özel bir tarafı vardı. Her ne kadar ben Samsunlu olsam bile, atalarım Gümüşhane Kürtün'den Samsun'a gelmişler. Hatta Kürtün o yıllarda Torul'a bağlıymış. Nitekim yazar romanda benim atalarımın yaşadığı yerlerden bahsediyor. Özellikle Rus işgalinin son noktası olan Kabaktepe bölgesi bizim aile hikayelerimizde sıkça geçen bir yerdir. Harşit Çayı'nın açtığı vadinin üstündeki tepelerde bulunan Kabaktepe Kürtün'dedir. Bu nedenle biraz bildiğim, merak ettiğim coğrafyalardı. Bu özel durumu geçtiğimizde, roman yaklaşık 550 sayfa, hacimli bir eserdi. Dolayısıyla çok emek verilmiş. 1912'de başlıyor, Ardasa dedikleri yer aslında Torul. Eski adı Ardasa'ymış. O dönemde Torul ve civarında Türkler ve Rumlar bir arada yaşıyorlar. Yaklaşık bin yıldır birarada yaşıyorlar. Fakat artık Dünya Savaşı öncesi ve savaşla birlikte Doğu Cephesi'nde ilerleyen Ruslar Rize, Trabzon, Erzurum, Bayburt, Gümüşhane... Tüm buraları işgal ediyorlar ve yaklaşık bir buçuk yıllık bir işgal devresi var. İşte bu süreçte maalesef Pontus hayali ile harekete geçen Rumların, Ruslarla yaptıkları işbirliği ile söz konusu roman da 1912'de başlıyor. Yazarın büyüklerinden dinlediği pek çok kişiye ve olaya eserinde yer verdiği kanısındayım. Kurtuluş Savaşı'nın sonuna kadar geçen bölüm, yani yaklaşık on yıllık bir süreci ve bu on yıllık süreçte Torul ve civarında yaşananları anlatıyor. Tabii büyük bir kısmı gözlemlerden, duyduklarından ve elbette tarihi vesikalardan derlenmiş titiz bir çalışma. Roman bir dönem romanı, dolayısıyla döneme ve bölgeye ilgili duyanlar ya da o bölgede olanlar için ilgi çekici bir eser. Bence bir edebiyat şaheseri olmamakla birlikte kendini okutabilen bir roman. Kısa bölümlemelerin olması etkili olmuş. Kimisi tarihi şahsiyet kimisi belki yazarın hakikaten tanıdığı, bildiği kişiler var. Eserde savaşın getirdiği felaketler resmedilmiş. Krifos kavramına da değinilmiş. Krifos, bölgedeki Hristiyan halkın 16. asırda başlayan Müslüman olma süreciyle başlıyor. Bunların önemli bir kısmı aslında gerçekten din değiştirmemişler. Hıristiyanlık inancını gizli gizli yaşıyorlar. Az bir kısmı ise samimi Müslümana dönmüş. Osmanlı'nın çöküş döneminde inanç hürriyeti teminatı getirilip de Osmanlı merkezi sistemi zayıflayınca tekrar Hristiyan olduklarını ilan ediyorlar. Üstelik Müslüman komşularını çok şaşırtarak yapıyorlar bunu. Nihayetinde 1. Dünya Savaşı döneminde Rus işgali başlayınca da maalesef işgalcilerin yanında yer alıyorlar. Roman işte ağırlıklı olarak bu dönemi anlatıyor. Yaşananları, savaşın ne kadar büyük bir felaket olduğunu... Romanın sonunda ise mübadele ile birlikte olabilecekler var. Romanda gerçeklik arayan benim gibi okurlar için birkaç handikabı var. Mesela, 1935'te Yunanistan'dan birinin burayı ziyarete gelmesi imkansızdı, tıpkı bizim mübadillerin, örneğin Selanik'e gitmesinin imkansızlığı gibi...

Son KrifosTurgay Bostan · Ötüken Neşriyat · 200827 okunma

··

65 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Mehmet Y.