İslam filozoflarının görüşlerine dayanan ,kısa makalelerin derlendiği , bu küçük kitaba dair, size fikir vermesi açısından, 11 maddelik kısa bir tanıtım yapmak istiyorum . 1 . İslam coğrafyasındaki aydınlanma, kendi içinden doğan bir aydınlanma değil ,Antik Yunan eserlerinin Hristiyan Araplar tarafından , Süryaniceden , çevirileriyle başlayan bir aydınlanmadır. 2.Tabiyyun (Natüralizm ) ekolünün önemli filozoflarından olan Razi ,Tanrı ile insan arasında aracı kabul etmeyen deist bir filozoftur.Reankarnasyonu kabul eder. 3.İbni Ravendi’nin en önemli temsilcisi olduğu Dehriyyun (Materyalizm) ekolü , materyalizm ve ateizmi savunan bir ekoldür. 4.Sühreverdi’nin temsilcisi olduğu İşrakiyye(Hakikatin ortaya çıkması-ışıkcılık)ise Zerdüştlük inancına dayanan , evreni ezeli kabul eden bir ekoldür.(1192 Halep’te idam edilmiştir) 5.Batınilik ,ehli sünnetin siyasi birliğini yıkmaya çalışan İbni Meymun ve Hasan Sabbah gibi isimleri yetiştiren bir ekoldür.Halifelik yerine imamlığı getirmeye çalışırlar . Ruhla ilgili görüşleri Brahmanizm ve Maniheizmi hatırlatır.Kötü ruhlar bir cesetten diğerine geçerek azap çekmeye devam ederler.Evrenin kadim olduğunu , yokluktan çıkmadığını söylerler . 6.İhvan-I Safa (temizlik kardeşleri) , taassup içindeki müslümanları aydınlatmak , din ve felsefeyi uzlaştırmak , doğa bilimleriyle oluşturdukları bilimsel düşünce ve felsefeyi yaymak amacını taşırlar.Evrim fikrine sahip , batıl inançlarla bozulan şeriatı felsefe ve bilimle düzeltmeye çalışırlar .Hesap gününde tanrıyı görebileceklerini söylerler . 7.El Kindi felsefe ve dinin asla çatışmadığını söyler .Filozofun görevi hakikati nereden geldiğine bakmaksızın almaktır. Sudur ve yaradılışı çelişik olmasına rağmen savunur. 8.Farabi felsefeyi , vahiy ve şeriattan daha üst noktaya yerleştirerek onları felsefeye bağımlı kılar.Mucizelere karşıdır.En gerçek mutluluğa sadece filozoflar ve peygamberler ulaşabilir ,der.Sıradan insanlar ise yalnızca peygamberler önderliğinde ulaşabilir . 9.İbni Sina dinin kitleler için bir felsefe olduğunu , ölümden sonra sadece ruhun dirileceğini , Tanrının evreni yoktan var etmediğini yani evrenin de Tanrı gibi ezeli olduğunu söyler . Çünkü Yunan düşüncesindeki “hiçten hiçbir şey çıkmaz “anlayışını savunur .Felsefenin seçkinler için dinin ise sıradan kitleler için olduğuna inanır . 10.Gazali dönemin filozoflarının tutarsızlıklarını anlattığı “Filozofların Tutarsızlığı “ kitabını kaleme alır . Aklını ve zekalarını diğerlerinden üstün gören , dini emir ve yasakları önemsemeyen , ibadetleri küçümseyip terkeden , dinle bağlantılarını kopartan Farabi ve İbni Sina gibi filozofların yoldan çıkmasını Sokrates , Platon , Hipokrat , Aristoteles gibi filozoflara bağlar .Materyalistleri ve Naturalistleri değerlendirmeye dahi almaz . Ne ki onlar ayan beyan zındıktır . Ama metafizikçiler dediği grubu ise yaklaşık 20 konuda incelemeye alır ve bunların , 17 konuda dine sonradan eklemeler yaptığını (bidat) savunur ; 1.Evrenin öncesizliği 2.Aklın oluşumu 3.Ahirette bedenin değil ruhun yeniden dirileceği anlayışı . ....gibi 11.İbni Rüşd , Gazali’nin Filozofların Tutarsızlığı kitabına cevaben “Tutarsızlığın Tutarsızlığı “ kitabını kaleme alır ve görüşleriyle islam coğrafyasında kitapları yakılır Hristiyan coğrafyasında ise büyük bir etki bırakmakla birlikte heretik ilan edilir . Son söz olarak , bu dönemde yaşayan bir çok düşünürün , kelimenin tam anlamıyla müslüman olarak kabul edilmediği (müslümanlar tarafından), bilime ve felsefeye pek fazla itibar edilmediği açıktır.İlginçtir ki o gün bu filozofları dinsiz kabul edenlerin izinden gidenler ,bugün bu filozofların müslüman olmasıyla övünüyor .Yüzyıllar önce yaşamış insanların her dediğini tekrar edip, her yaptığını yapmaya çalışan ve bu yönüyle kendini akıllı zanneden insanın , düşünen , sorgulayan insana yaptığı baskılarla bu coğrafyada felsefe ,sadece 300 yıl gibi kısa bir sürede sona ermiştir.Aklına gelen fikirleri ve sorgulama kırıntılarını şeytanın vesvesi sanıp kovmaya çalışan toplumun dramı ise hala devam ediyor .Ahmet Arslan’ın da dediği gibi , bu coğrafyadan dinine sıkı sıkıya bağlı bir Gazali çok çıkar ama akla , felsefeye , bilime bağlı bir İbni Rüşd biraz zor ....Sözü Kant’la bağlamak istiyorum . “ Kendi aklını kullanma cesaretini göster.”

İslâm'da Bilgi ve FelsefeMustafa Armağan · İz Yayıncılık · 19974 okunma

··

58 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

S.