Nabokov Vladimir Vladimiroviç.Əsərlərində hədsiz sıx metafora nişanələrinə yer verən,rəng sıxlığının xoş harmoniyasının hiss etdirən,impressionist,Rusiyanın sirli yazıçılarından biri.Qədim və zəngin dvoryan nəslindən olub.Anası qızıl sənayeçiləri nəslindən olub,atası isə hüqüqşünas,publisist,dövlət xadimi,eyni ilə də entomoloq olub.Entomologiya elminin (həşəratın anatomiyası,fiziologiyası,ekologiyası,ətraf mühitə,digər canlılara təsiri və digər canlıların ona göstərdiyi qarşılıqlı təsiri öyrənən elm) təsiri Nabokova da təsirsiz ötüşməyib.Belə ki,uşaq yaşlarından kəpənək tutmağa meyilli olan,bu işi sevən Nabokov 20 növə yaxın kəpənək növü kəşf edib.Məhz bu səbəbdəndir ki,Nabokova aid olan bir çox avtobioqrafik məqalələrdə və s. kəpənəkdən istifadə olunur.Kəpənək yazıçının avtobioqrafik simvoludur.1917-ci il inqilabı ilə əlaqədar olaraq Peterburqdan əvvəlcə Krıma,sonra isə Berlinə köçən Nabokov 1922-ci ildə kadet (1905-ci ildə çar Rusiyasında yaradılmış imperialist burjuaziyasının başlıca partiyasının üzvü və ya tərəfdarı) liderlərindən olan atasının terrora qurban getməsi ilə sarsılır.Almaniyada faşistlərin hakimiyyətə gəlişindən sonra Nabokov 1940-ci ildə ABŞ-a köçür və 1945-ci ildə ona bu ölkənin vətəndaşlığı verilir.O burada Kornell üniversitenin professoru olur.Müəyyən müddət ərzində Harvard universitetində leksiyalar deyir.Əsərlərinin yarısını ingiliscə yazan Nabokov rus ədəbiyyatında bilinqvizmin (bir şəxsin iki dili ana dili kimi bilməsi və onlardan eyni mükəmməlliklə istifadə etməsi) sabiq nümayəndələrindən idi. Əsərlərində ziddliyi (xəyal-gerçəklik,doğru-yanlış və s.) çox görəcəyimiz Nabokov üçün təxəyyül dünyası real dünyadan da gerçəkdir.Şahmatı çox yaxşı bilən yazar əsərlərində də şahmat məntiqindən istifadə etmişdi.Şahmatla bağlı olan və Nabokova başlamaq üçün uyğun olan ilk əsər məhz "Lujin müdafiəsidir". Əsərin süjeti baş qəhrəman Lujinin həyatındakı irəliləmələr,geriləmələr,onun mənəvi xəstəliyi ilə bağlıdır.Yüksək səviyyəli şahmat bacarığı olan bu şəxs şahmata hər şeydən çox bağlıdır.Şahmat onun üçün var olan və var ola biləcək tək şeydir.O hər şeyi sahmat kimi duyur,görür,hər şeyə şahmat kimi baxır.Onun üçün dünyadakı reallıq şahmatdan ibarətdir.Amma şahmat onu öldürür,onu daxildən məhv edir.Yuxusuz gecələr,torbalaşmış və mavi gözaltları,beynində istirahət etmədən kombinasiyaları götür-qoy edən,sahmat suallarını həll edən bu insanın beyin bulanıqlığı yaşaması an məsələsidir. Xəyal-gerçək,doğru-yanlış,dahilik-dəlilik kimi antoqonist hislərin kombinasiyası olan bu əsərdə biz Lujinlə gah təxəyyül dünyasına ,gah da gerçəklik dünyasına səyahət edirik. İnsanı sevdiyi şeydən,bağlandığı məfhumdan qoparmaq o insana qarşı edəcəyiniz ən böyük cinayətdir.Bəlkə də elə bir məfhuma bağlanmaq və bir maddəyə bağlılıq ilə müvəqqəti ömrümüzü yaşamaq özümüzə qarşı etdiyimiz ən böyük cinayətdir.Kim bilir?Kim bilə bilər ki?Ətrafımızda hər kiçik bir məfhumun daxilində minlərlə sirr gizləndiyi halda dünyayı kəşf etmək asandırmı məgər, daha özümüzü belə kəşf etmədiyimiz halda? Həssas təbiətli,istedadlı insanların taleyinə mövzu olan bu əsərdə şahmat bir simvoldur.Amma nəyin simvoludur? Elə buna görə də şiddətlə oxumağı tövsiyə edirəm.Yaxşı mütaliələr. P.S. İnsanları sevdiyi şeylərdən qoparmayın,onlara sevdiyi şeyləri verin.

Lujin SavunmasıVladimir Nabokov · İletişim Yayınevi · 2017179 okunma

·

245 views

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Guliyeva Dunya