Gün Işığının
Isısıyla Çöldeki
Havadan Su
Damıtabilen
Cihaz
Temiz suya erişimin
zor olduğu bölgelerde
havadan su damıtmayı
sağlayan teknolojik
yöntemler, özellikle
de küresel ısınma ile
kuraklığın daha da
kötüleşeceği yerlerin
geleceği için kritik önem
taşıyor. Bu yüzden de
bu amaca yönelik pek
çok araştırma yapılıyor.
Massachusetts Institute
of Technology’den Alina
LaPotin ve ekibinin
neredeyse tamamen
kuru havadan, güneş ışığı
kaynaklı ısı yardımıyla
su damıtmayı sağlayan
yeni bir cihaz geliştirdiği
araştırma da bunlardan
biri. Cihazın içinde
geceleri havadan su buharı
toplamayı sağlayan zeolit
adlı adsorban (gazların
ya da sıvıların yüzeyine
tutunmasını sağlayan)
bir malzeme bulunuyor.
Gündüz süresince de
“güneş soğurucu” bir
panelden elde edilen ısı
adsorban malzemenin
yüzeyine tutunan suyun
malzemeden ayrılarak
kullanılabilir hâle
gelmesini sağlıyor.
Zeolit çok gözenekli bir
yapıya ve dolayısıyla
geniş bir iç yüzey alanına
sahip olduğu için
neredeyse kuru hâldeki
havada bulunan çok az
miktarlardaki suyu bile
adsorbe edebiliyor. Cihazın
ilk test sonuçlarına
dayanılarak yapılan
modellemeye göre, bu
cihazla çöllerde görülen
%20’ye varan düşük bağıl
nem oranlarında bile
su üretmek mümkün
olabilecek. Atmosferden
su damıtmaya yönelik
“sis hasatlama” ve “çiğ
sistemleri” gibi mevcut
cihazlar ise en az %50’lik
bağıl nem oranlarında
çalışabiliyor. Yapılan
testlerde yeni cihaz
güneş soğurucunun bir
metrekaresi başına günde
0,77 litre su üretilebildi.
LaPotin ekibiyle birlikte
cihazın içindeki malzeme
tarafından adsorbe
edilebilecek su miktarını
artırmanın yollarını
araştırdıklarını
belirtiyor.
9
Kalp Atış
Hızındaki
Değişimler
Depresyon
Riskini İşaret
Ediyor
Araştırmacılar 24 saat
boyunca kalp atış
hızındaki değişimleri
ölçerek kişinin depresyon
semptomları gösterip
göstermediğini %90
doğruluk payı ile
öngörebiliyor.
10
Dijital İlaç Olarak
Bilgisayar Oyunu
Doktor çocuğunuz için bir doz bilgisayar oyunu yazarsa şa-
şırmayın çünkü artık ilaç olarak tescillenmiş bir bilgisayar
oyunu var. Endavour adlı dijital oyun ADHD (dikkat eksikliği ve hiperaktivite bozukluğu) için hazırlanmış ve ilaç olarak kullanılabilen bir oyun. Amerikan İlaç ve Gıda Kurumu (FDA) tarafından doktorların ilaç olarak reçetelemesine
onay verilen Endavour, 8-12 yaş arası çocukların ADHD hastalığını yenmesine yardımcı oluyor. Yapılan klinik deneylerde bir ay boyunca haftada beş gün 25 dakika bu oyunu oynayan katılımcıların üçte birinde iyileşme görülmüş. Bu çalışmaların oyunun geliştiricisi tarafından desteklenen doktorlarca yapılmış olması ve oyunun etkilerinin bir ay içerisinde kaybolması gibi durumlar akıllarda soru işareti bıraksa da bir oyunun resmen ilaç olarak kullanılmasına onay verilmesi önemli bir gelişme. Bundan sonraki süreçte farklı konularda çok daha etkili ilaç-oyunlar geliştirilebilir. Yakın zamanda oyun geliştirme firmaları doktor aranıyor ilanı yayınlarsa şaşırmayın. Oyunun 5 dakikalık bir deneme sürü-
münü oynamak isterseniz Apple AppStore’da EndeavorRx
– ADH adıyla aratıp mobil cihazınıza kurabilirsiniz
37