Descartes bu kitabında kendi yöntemini sırasıyla anlatır. Başlangıç olarak kuşkuyu ele alan Descartes, her insanın hayatında en az bir kez her şeyden kuşku duyması gerektiğini söyler. Yönteminin ilk dayanağı da bundan sonra başlar: yalnızca apaçık olanı doğru olarak kabul etmek. Çünkü algılarının onu bazen yanılttığını görmüştür. İkinci yöntemiyse incelemeye aldığı nesneyi parçalara ayırmaktır. Sonrasındaysa en küçük parçalardan (basitten), bütüne (karmaşık olana) gider. Son olarak yönteminin son aşaması gözden geçirmektir, yukarıda değindiğim ilk üç yöntemi her aşamada bir bir gözden geçirir. Eserlerine bakılırsa görülecektir ki esas amacı evrensel bir ahlaki temellendirmedir. Bunun için de ilahiyattan (inançtan), felsefeye (akla) geçiş çağrısı yapar. Tüm insanlığı kapsayan bir temellendirmenin ilk şartı budur, aksi taktirde din üzerinden birtakım ayrışmalar meydana gelecektir ve bunun da sonu yoktur. Tanrı’ya ve dolayısıyla dine inanmayan biri için Müslümanlıkla veya Hıristiyanlıkla yola çıkarsanız pek bir şey anlatamaz ve ikna edemezsiniz çünkü bu girişiminizde aklının değil inancınız ağır basacaktır. Descartes Tanrı’yı temellendirirken de evrensel bir temellendirme yapmak ister ve kendince bunu başarmıştır. Zihnindeki mükemmel, her şeye gücü yeten Tanrı imgesinin dış dünyadan elde edilemeyeceğini çünkü dış dünyada böyle bir nitelik olmayacağını, dolayısıyla bu imgenin ancak Tanrı tarafından zihnimize koyulduğunu söyler. Pek güçlü bir argüman olmasa da temellendirmesini usa başvurduğu için bir değeri vardır. Kitapta değindiği bir diğer nokta ruh-beden ayrımı. Kısaca bahsetmek gerekirse, bedenin ana niteliği uzamı olması; ruhun ana niteliğiyse düşünmesidir. Tuhaf olan şudur ki ruhun yerinin beynimizdeki hepifiz bezi olduğunu söyler. Yani, ana niteliği düşünmek olan bir töze mekân atfetmiştir. Üstelik aynı ruh vücudumuzda damarlar vasıtasıyla dolaşıma girer. Bundaki amacı beden-ruh ilişkisini açıklamak olsa da bunda da pek başarılı olamamıştır. Üstelik ruhun ölümsüz olduğunu da söyler. Beden-ruh ayrımından bahsettim ama şunu da belirtmeliyim ki ruh yalnızca insanlara özgüdür ve insanları hayvanlardan ayıran niteliktir. Hayvanların ruhu olmadığı için onlar yalnızca birer makinedir; insan ise ruha sahip olduğundan dolayı düşünür, konuşur, üretir. Dili oldukça sade olan bu kitabı meraklılarına tavsiye ederim.

Yöntem Üzerine KonuşmalarRené Descartes · Cumhuriyet Kitapları · 19982,708 okunma

·

25 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Özkan Eken