Kitap bana geçen Mayıs ayında okuduğum Halide Edip'in Ateşten Gömlek eserini çok anımsattı. Ikisinin de dönem eseri olmasının yanında Ateşten Gömlek'ten farklı olarak Esir Şehrin İnsanları'nda hikaye tamamen Istanbul'da geçiyor. Anadolu'daki mücadele gazetelerdeki haberlerden ibaret. Payitahtta verilen ise bambaşka bir mücadele... Belki de bu kitabı okuyana kadar Milli Mücadele'de Istanbul'un halini aklıma hiç getirmemiştim. Benim için Milli Mücadele denilinde hayalimde canlanan Ankara, Eskişehir, İnönü, İzmir vs idi. Oysa Istanbul da sessiz sedasız kalmamış, içten içe kaynayan bir volkan gibi patlama anını beklemiş. Hem de dostun düşman, düşmanın da dost olduğu bir çağda... İşgal kuvvetleri bir yana, manda yanlısı Türkler ve hafiyelerle yapılan bir savaş... Ana karakter Kamil Bey etrafında dönen olaylardan çıkardığım bir şey varsa o da aydın kesim ile halk arasındaki uçurumun derinliğinin o zamandan bu zamana değişmediğidir. Kâmil Bey, bir paşaoğlu olarak harp yıllarında güzel eşi Nermin ile birlikte dünyayı gezerken, yazıp çizerken, kendi ülkesindeki felaketlerden bihaber olduğunu fark ediyor. Bu farkındalık bana kalırsa biraz da maddi durumunun kötüleşmesinden ileri geliyor. Milli şuuru yüksek insanlara baktığımızda genelde yoksul kesimden olduklarını görürüz. Çünkü kolektif yaşama yatkınlık yoksullarda daha fazla. Zengin insanların daha bireyci bir yaklaşımları olduğunu düşünüyorum. Kâmil Bey de bu düşünceme güzel bir ispat. Her neyse, nedeni çok mühim değil. Bu fark ediş ile kendi hayatında yeni bir sayfa açıyor karakter. Buradan sonra da olaylar gelişiyor. Kitapta bir diyalog var ki benim hep düşündüğüm bir gerçeği tartışmakta : "Osmanlının son dönemde yaptığı ıslahatların neden başarısız olduğu" Tepeden inme bir anlayışla halka getirilmek istenen yenilikleri, halkın kusması kadar olağan bir şey yok. Aydınlar, halkı tanımadan bilmeden onlar için, onlar adına karar vermişken başarı olasılığımız nedir ki zaten? Osmanlı'da Avrupadaki gibi yenilikleri topluma intibak edecek bir burjuva orta sınıfı da olmadığı için başarısız olduğunu düşünüyorum. Hâlâ buna benzer sorunlarımız olduğunu düşününce o zamandan bu yana ilerleyebilmiş miyiz acaba diye sormadan edemiyor insan. Kitap benim birçok soru işaretime cevap verdi. Ve aynı zamanda kafamda birçok soru işareti de oluşturdu. Bu eser aslında bir üçlemenin ilk kitabı. Soru işaretlerime cevap bulmak ve Kemal Tahir' in eşsiz sanatına doymak için diğer iki kitabı da almayı düşünüyorum. "Üzerine devrilip imparatorluğu biz aydınlar mı ezdik, yoksa imparatorluk üzerimize devrilip bizi mi ezdi?"

Esir Şehrin İnsanlarıKemal Tahir · İthaki Yayınları · 201910,3bin okunma

·

42 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Aslıhan