Muhammed İkbal, yirminci asrın kollektif bilincinin en yetkin şekilde tecelli ettiği nadide mütefekkirlerden bir tanesidir. Üstelik bilimsel analizin objektiflik hırkasını giyebilmiş olması onu yirminci yüzyılın da ötesine taşımaktadır. Eserine gelince; eseri, islami düşüncenin farklı konuları hakkında kaleme aldığı makalelerinden oluşturulmuş olup İkbal’in nokta atışı tespit ve bu tespitlerden tezahür etmiş fikirlerine ev sahipliği yapmaktadır. Öyleki “eser, yirminci yüzyılın bulunmaz hint kumaşı” desek deyimi hem mecaz anlamıyla hem de gerçek anlamıyla kullanmış sayılırız. Çünkü İkbal’in zihni temayülünün bu eserdeki idealleri Hindistan yurdunun bünyesinde gelişmiştir. Lakin gerek Hindistan’ın gerekse İslam medeniyetini kozmopolit yapısı, İkbal’in fikirlerini evrensel çizgiye taşımış. Eserde İkbal’in; islami temeller ile eğitim, sosyoloji, hukuk, psikoloji, felsefe ve kelam hatta kozmoloji ve fizyoloji alanlarındaki çeşitli değerlendirmelerine yer verilmiş. Bu değerlendirmeleri bazen bir makale bazense belli bir konuda bir filozofun yazdığı eseri üzerine olmuş. İkbal’i değerlendirmelerini sıradan değerlendirmelerden ayıran özelliği ise bu tespitlerini modern düşünürlerin çoğunun düştüğü karma algılar hatasına düşmeden ve aklın atomist yapısını da itibara alarak yapmış olmasıdır. Hali hazırda; bir olguyu, bir olayı, yahut bir şahsı bütün müsbet bilimlerin ışığında tek tek ele alıp tespitlerde bulunmak ve bu tespitler neticesinde bir kanıya varmak / varabilmek kolay bir iş olmasa gerektir. Dolayısıyla “bu eser, zoru başarmış nadide bir eserdir” sonucumuz, hakiki öncüllerden teşekkül etmiştir. Biz, her ne kadar İkbal’in bazı görüşlerine (usulüne) katılmasakta, -bilimsel gerçekleri dinden çıkartma usulü/bilimsel tefsir- yine de onun kendi usulü içerisinde tutarlı fikirlerini taktir etmekte ve saygı duymaktayız. Lakin; Eser (maalesef ki) üslup ve akıcılık yönünden devrik cümlelere kurban edilmiş. “Bu durumun müsebbibi İkbal midir, yoksa eseri terceme eden Yusuf Kaplan mıdır?” derseniz, bizim Yusuf Kaplan olduğunu düşündüğümüzü belirtmek isteriz. Çünkü Kaplan, Muhammet İkbal’in çeşitli konulardaki fikirlerine gereksiz dipnotlar atarak izahatlara girişmesi Muhammet İkbal’in konu hakkındaki düşüncelerini dağıtmış ve muğlak hale getirmiş. Kaplan’ın bu izahlarının çoğunda kelamcı yönüyle meşhur olan Said Nursi’den alıntılar yapması ve Muhammet İkbal’i Said Nursi üzerinden anlamaya ve anlamlandırmaya çalışması eseri olumsuz anlamda etkileyen bir diğer neden. Nihayetinde bu dipnotlar, bizce eserin kalitesini düşüren ve İkbal’in düşüncelerini sınırlamıştır. “Bir fikri, bir başka fikirle muhatap almaktan daha öldürücü ne olabilir ki?” Üzülerek ifade etmeliyiz ki; böylesine büyük bir mütefekkirin böylesine büyük fikirlerinin yer aldığı bu eser -malum yayın evinin hatalarıyla- sönükleşmiş. Eleştirilerimizin yapıcı olmasını ve yayınevinin yeni baskısında bu hatalarından vaz geçmesi diliyor ve eseri; (dipnotlarını önermeksizin) muhakkak öneriyoruz. Saygı ve sevgi dolu nice okumalar dileriz.

İslam DüşüncesiMuhammed İkbal · Külliyat Yayınları · 2008172 okunma

··

1 artı 1'leme

·

190 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Muhammet İkbâl