Çehov mevsimi başladı. 8 ciltlik külliyatını zamana yaya yaya, hele de sonbaharda, yağmurda okumak, büyük keyif olacak. Hiç bir zaman sevmediğim yaza vedam da bu külliyatın ilk cildiyle olsun istedim ve öyle de oldu: Çehov'un 20 ve 24 yaşları arasında öncelikle para kazanmak amacıyla hatta başka isimler kullanarak yazdığı, bol taşlamalı bu ilk öyküleri okurken bol bol gülmek garanti. Çehov, hayatının en pırıltılı, ama aslında yoksulluk ve zorluklarla dolu, buna rağmen, yine de hayatın başlangıcında olmanın verdiği bir neşeyle yazılmış, pırıltılı, kıvrak, etkileyici öykülerle başlamış edebiyat hayatına. Birinci cildi okuyup bitirdiğimizde zihnimize rengârenk bir Rusya ve türlü türlü portreleriyle Ruslar, ve insanlar çıkıyor: İçki şişeleri, sarhoş erkekler, düşkün kadınlar, dalkavuk çalışanlar, aşksız insanlar, yoksul insanlar, kötü kocalar, eşlerini döven kadınlar, ve haksızlık, eşitsizlikle, askerlerin, soylu sınıfının keyfi için ötelenen, aşağılanan halktan insanlar hepsi bir araya gelerek yazarın sert eleştirilerini gülmeceyle kalp sızısı gibi bir araya getiriyor: Genç Çehov, güldürerek eleştirirken ülkesini, bir yandan da insanlarını seven, ülküsünü dert edinmiş bir iyimser olarak yazıyor.
Kitabın birden fazla zirvesi var: 'Yeşil Dil', çok etkileyici, iyimser hikâyesiyle kitabın genel havasının, iyimserliğin, iyiliğin sözcüsü gibi. 'Hırsız', kalbe giren ilk burgu gibi sanki, ardından 'Güz Soğuğu', aynen 'Yeşil Dil' gibi kitabın zirvelerinden biri, ama bu sefer gülümsemiyoruz, kalbimizdeki burgu biraz daha derine iniyor. Farklı senelerde yazmış olduğu bazı hikâyelerini temmuz ayından beri okuduğumdan, nelerle karşılaşabileceğimi iyi biliyorum: Bu neşeli, hafif, sempatik ruh hali ve bu ince, sevecen kalemiyle Çehov, gün gelecek başyapıtlarından biri olan Bozkır'ı yazacak, ama o günler geldiğinde sevgili yazarımız artık veremden muzdarip, acılı, kederli ve yine de tebessüm ettirebilen bir insan olarak yaşıyor olacak.
Demin resimlerine bakarken Çehov'un, bazen hani, yaş ilerlemiş olsa da, hayatımızdaki en önemli insanları geç tanırız ya, geç derken, zamanı anca gelmiştir de biz belki düz baktığımızdan ona geç deriz, işte onun fotoğraflarına bakarken böyle düşündüm, geç tanıdım ama tanıdım dedim. İki gün önce, bana 20 sene önce Çehov kitapları aldıran ve en sevdiği yazar Çehov olan ve bu 8 kitaplık külliyatı 4 kez baştan sona okuyan arkadaşımla telefonda konuşurken, ikimiz de gülerek, birbirimize en sevdiğimiz öykülerini anlattık, neden onu sevdiğimizi konuştuk, ben İona'dan, elbette Gusev'den, kara bahtlı volodya'dan söz ettim, o bana köpekli bir öyküden. Çehov, sanki senelerdir tanıdığımız, nice zaman beraber geçirdiğimiz bir dostumuz, kaybetmekten korktuğumuz bir yakın arkadaşımız gibi... ki öyle aslında, büyük edebiyatçılar, hayatımıza girip, orada kendilerine ayırdığımız o yerlerde, nişlerinde, kendi ışıklı ya da loş odalarında bizimle, ömrümüz tükenene dek yaşayan, can acısında, kederde bizi dinleyen, bize aşina sevgililerimiz yol arkadaşlarımız, sırdaşlarımız onlar. Bu yüzden ben, Cortazar'a, ya da Faruk Duman'a, ya da belki az düşünsem aklıma gelecek nice sevdiğim edebiyat arkadaşıma rağmen, onların yanında, en çok Çehov'a sevgi duyuyorum; Çehov'a.. bozkırı anlatabilen, insanı böyle pürüzsüz, kelime oyunsuz ve edebiyat yapmadan, bu kadar duru anlatabildiği ve her öyküde karakterleri böylesine canlı olabildiği için. Evet, gerçekten Çehov'u seviyorum. Bu yüzden, başlasın Çehov mevsimi diyorum, başlasın ve aylar sürsün. Okumayan okusun, okuyan başa dönsün, bilmeyen bilsin, duymayan duysun. Çehov mevsimi kitaptan kitaba, okurdan okura sürsün, sürsün, sürsün.
Genç Çehov'un bu güzel kitabını herkese öneriyorum.
