Bu kitaba yalnızca "başarılı bir iyimserlik eleştirisi" demek yanılgı ve haksızlık olur. Voltaire, iyimserliğin yanında kaderciliği, ülkeleri, kralları, yönetim biçimlerini, insanların âdetlerini ve geleneklerini, inançlarını da alaycı bir şekilde eleştiriyor. Alaycı ve eğlenceli. İnsanların abartılı ritüelleri, papazların içkici ve ahlâksız âlemcilikleri, kötü kalpli zenginler… Kitabın sonuna gelene kadar, tasvir edilen Eldorado ütopyasının varlığına bir anlam kazandırmak zor. Ancak iyiliğin ve kötülüğün olduğu bir hikâyede cennetin de olabileceği gerçeğini göz önüne alırsak, Eldorado bir cennet olabilir mi? Ya da Candide' nin serüveni boyunca karşılaştığı insanlarla bir şekilde tekrar karşılaşması (ölenlerle dahi) ölümden sonraki hayata bir gönderme, hatta neredeyse hepsinin, Candide' nin onları ilk gördüğü zamanlardan daha kötü durumda olmaları, bir nevi cehennem tasviri midir? Elbette bunlar, bütüne bakınca küçük küçük detaylar. Çünkü Voltaire anlatmak istediğini zaten gayet başarılı bir şekilde anlatmış. Hem de hiç zorlanmadan. Bu denli derinlikli konuları böylesine sade böylesine masalsı anlatması insanı gerçekten büyülüyor. Voltaire'in adına kanıp, felsefi bir yapıt okuyacağınızı sanmakla hata edersiniz. Bu kitapta görebileceğiniz en son şey sıkıcı felsefik cümleler olmasına rağmen, onlardan çok daha derin anlamlar yüklü cümleler var. Çok acı olayları bile acıtmadan hatta eğlenerek okutuyor. İyimser Pangloss, kötümser figürü temsil eder gibi görünen sağduyulu Martin. Ve Candide. Yaşadıkları dünyanın en iyisi olduğuna inandırılmış insanların serüvenlerinin mutluluk arayışına dönüşmesi ve yollarda başlarına gelenler. Ve bir de tüm güzellikleri elde ettiği halde mutlu olamamış Venedikli tüccar… Kimsenin içeriye giremediği, aramakla bulunamayacak bir coğrafyada taşı toprağı altından oluşan, kendi kendine yaşayan ülke Eldorado. Sade ve alaycı dili, sürükleyici kurgusu ve adeta felsefeyi sevdirme niteliğindeki incelikli ironileriyle birden fazla kez okunmayı hak ediyor. Nitekim yaşanan olayların formu değişse de bugün hala Voltaire'in alaya aldığı dünyada, aynı düzende yaşıyor oluşumuz tekerrürün ve insanlığın ucuzluğunun kanıtıdır belki de. Ve belki Candide bahçe yeşerttiği için değil, sadece kendi işine baktığı için mutlu olacaktır. Tıpkı o çiftçi gibi. Yani bir nevi "Herkes kendi işine baksın…"

CandideVoltaire · Arya Yayıncılık · 20175,1bin okunma

7 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

kitaplarincumlesi