Gözlemcileri gözlemleyenin gözlemi, İsviçreli ünlü yazar Friedrich Dürrenmatt tarafından 1986 yılında kaleme alınan uzun soluklu polisiye hikayedir. Orijinali “der auftrag oder vom beobachten des beobachters der b.” ingilizce çeviri ise “the assignment, or, on the observing of the observer of the observers” adıyla yayınlanmıştır. Kitaptaki her bir bölüm 1 cümleden oluşuyor. yani tüm kitap aslında 24 cümleden oluşuyor. her bir bölüm bir cümle ve nokta sadece bölüm sonlarında yer alıyor. Kısa da olsa bölümler içinde noktanın yer almaması oldukça değişik bir deneyimdi. Bu durum, kitaba bölüm içinde ara verememek ama bazen de bölümden ve konudan uzaklaşmak gibi etkilere sebep oluyor. Kitabın konusu basın bülteninde aşağıdaki gibi yer almaktadır: “öykü, bir psikiyatr ile f. adındaki bir adam arasında cereyan eden bir görüşme ile başlar. karısının evden gittiğini, ölmüş olabileceğini ve ölmüş ise bundan kendini sorumlu tuttuğunu söyleyen psikiyatr, f.'den yardım ister. biz, paragraflar boyunca kadının izine düşen f.'nin yaşadıklarını takip ederken, dürrenmatt, her gözlemleyenin de gözlendiğine, hepimizin iç içe geçmiş vizörler gibi sıralandığımıza dair ipuçlarını bir bir önümüze koyuyor. polis-medya-yeraltı dünyasının da irdelendiği eser, bu üçgen temelinde basit bir polisiye gibi başlayıp acımasız bir eleştiriye dönüşüyor. kısa ve yoğun, nefes daraltıcı ve keskin bir anlatımla sunulan bu metafizik nitelikli uzun öykü, düşüncelerden oluşturulan bir mimarî, iyi kilitlenmiş bir kapı gibi. dürrenmatt'ın düşünce akışını yapılandıran yirmi dört mükemmel dizge; eserin yirmi dört bölümünü oluşturuyor. yapıtın son cümlesi aklımızda biçimlenip dişlerimiz arasından dağıldığında, kimi ne denli gözlemlediğimizi veya kimin tarafından ne kadar gözlemlendiğimizi sorgulamaya bir kez daha başlayacağız. yoksa biri mi bizi başlatacak? dürrenmatt mı gözlemleyecek, biz mi bizi gözetlesin diye dürrenmatt’a izin vereceğiz?” Kitap özellikle, gözlemlenmek, takip edilmek gözetimde olmak gibi kavramların çevresinde örülüyor ancak konu sadece bir cinayet ve katilin kim olduğunu çözmekten ibaret değil. insanların savaş karşısındaki çaresizliği ve zamanla bir canavara dönüşmesini, savaşın insanlar üzerinde bıraktığı olumsuz etkileri de inceliyor. kitabın karakterlerinden polyphen ve tanrı olarak nitelendirdiği canavarın ilişkisi de doğa ve insan arasındaki mücadelesini de gösteriyor. polyphen ve canavardaki id – ego- süper ego çarpışması da oldukça dikkat çekici bir detay olarak karşımıza çıkıyor. temel olarak her şeyi çepeçevre kuşatan “gözlem” düşüncesi üzerine kurulu. öyle kii kitabı okurken bir yandan gözlemlendiğinizi düşündürtüyor. özellikle günümüzdeki “big brother watching us” durumunu da göz önüne aldığımızda, kitp insan psikolojisindeki sürekli gözlemleniyor olma korkusunu da ortaya çıkartıyor.

Gözlemcileri Gözlemleyenin GözlemiFriedrich Dürrenmatt · Dedalus Kitap · 2017112 okunma

·

60 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Cassandra metis