Voltaire adıyla tanıdığımız aydınlanma filozofu #françoismariearuet 1766 yılında 72 yaşındayken hiçbirşeybilmeyenbiradamınsoruları alt başlığıyla yayımladığı kitabında, kuşkuculuk mirasına o kendine has muzip nüktedanlığı ekleyerek, Sokrates'ten yüzyıllar sonra bir kez daha kendi cehaletinin ifşasından kocaman bir sorular yumağı oluşturuyor.Voltaire 'ı Voltaire yapan da bu yumaktan, tam da yarattığı beklentinin aksine, karamsarlık ve kasvet yerine iyimserlik ve sevinç taşıyor olmasıdır .(Arka kapaktan ) Ömrünün sonlarında aslında filozofların cahilliğini itiraf ederek, yaşamın karmaşık ve anlaşılamaz kurallarını kategorize edilmesinin tartışılır olduğunu da dile getirir, ünlü Fransız devriminin Rousseau ile birlikte öncüsü 18 yy düşünürü Voltaire. Bu itiraf gibi son eserinde; pekçok fikri ve filozofu (Spinoza, Pascal, Newton, Pınar, Malebranche, Samuel Clarke, Leibniz, Diderot, Şener, Seleujos, Posagor..) açıkça sorgular. 'Nasıl ki saat bir saatçinin varlığını kanıtlıyorsa, evrenin de Tanrı'nın varlığını kanıtladığına her zaman inanacağım ' diyerek koyu bir Deist olduğunu belli ederken, aklın ürettiği ışığı ezdiğini söylediği Vahiy'lere yaptığı saldırılarla da bunu pekiştirir. Onun deizm'i dogmatik değildir, kuşkucudur. Descartes gibilerin Kartezyen anlayışına (Doğuştan var olan fikirlere ) şiddetle karşı çıkar ve Locke, Bayle, Collins ile Gassendi'nin yanında yer alıp ampirik duruşu destekler. Dante gibi başka gezegenlerde hayat olabileceğini düşünür. Ona göre adalet haklı ile haksız ayrımında oluşur ve evrensel ahlakla birlikte tüm topluluklarda vardır. Öne sürdüğü fikirler ve kuşkuculuğundan etkilendiğim, Rousseau benzeri, kendi deyimiyle bu cahil filozofun eserini Descartes gibi okumalıyız. Batı Aydınlanması 'nın öncüsü bu eserleri iyi tetkik edebilirsek; 400 yıldır hüküm süren bu medeniyetin düşünce yapısını çözebiliriz. En azından bazılarımız için Batılılaşma 'nın kökeni, bazılarımız için ise Doğu 'nun geri kalmışlığı adına. Şahsen; Sokrates, Mevlana ve Voltaire gibi filozofların mütevazi tarzdaki cahillik söylemlerini önemsiyorum: "Her konu hakkında kesin bilgi sahibi olunmaz ve her yerde söylenmez"

Cahil FilozofVoltaire · Kırmızı Kedi Yayınları · 20192,052 okunma

·

11 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

Hayat Bu