Dağ Kavmi otuzlu yılları, Batman, Bitlis, Muş üçgeninde ki Garzan(Xerzan) bölgesinde Kozluk ve Sason dağlarında patlak veren isyanları belgesel niteliğinde anlatan bir bir roman. Romanın baş kahramanı Kendo aşiretinin lideri Teterê Badık tır. Teterê Badık ve Mala Elî'yê Unis' ın devlete karşı Sason dağlarında verdikleri mücadele ve zorlu yaşamları anlatılır. İsyan gibi bölge halkının devletten gördüğü katliamlar ve adı isyana karışan direnişçilerin ailelerinin bölgeden Anadoluya sürgünleri, sürgün edilenlerin sürgünde karşılaştıkları zorluklar da dikkat çekicidir. Bu bölgede yani Mıntıka-i Memnu’da, direnişçiler için iki çeşit infaz vardı. Birincisi müsademe sırasında öldürülmek, diğeri ise yakalandıklarında. Yakalanan direnişçiler hiçbir zaman asılmaz ya da kurşuna dizilmezdi. İlle de kafaları kesilirdi ve kafası kesilen kimi direnişçilerin kellesi, ibret-i alem olsun diye, sokaklarda, milisler tarafından bir mızrağın ucunda dolaştırılırdı genellikle. Romanın kahramanları: Teterê Badık: Romanında baş kahramanıdır, daha genç yaşta Kendo aşiretinin lideri olmuştur.Teterê Badik askerlik yapmak istemeyen, vergi vermeyen bu şekilde yaşamı sürdürmek için ovaya inmeye, yerleşmeye yanaşmayan, devletle bu çerçevede mücadele yürüten, ömürü devlete karşı direnişle Kermelêh dağının mağaralarında geçen asi bir direnişçidir. Abdurrahmanê Elî'yê Unis: Teter gibi askeriyeyi çok uğraştıran siyaseti de iyi bilen direnişçilerdendir. Mala Şerefler ve Abdurrahmanê Ali Kürdi bir muhtariyet peşinde koştuğu belirtilmektedir ama, bu muhtariyetin içeriği belirsizdir. Örneğin, Bölge Jandarma Komutanı Yüzbaşı Cemal Madanoğlu’nun kendisiyle yaptığı görüşmede, bu konu hiç konuşulmamış, gündeme gelmemiştir. Abdurrahmanê Ali, teslim olup sürgüne gitmeyi de kabul etmekte, ama, teslim olduktan sonra, kendisi hakkında, çevre halkın vermesi olası yüzlerce dilekçeye karşı, bir muafiyet sağlanmasını istemektedir. Yüzbaşı Cemal Madanoğlu da bunu garanti edemediği için teslim olma gerçekleşmemiştir. Zira Yüzbaşı Madanoğlu bu görüşmeyi, üst komutanların, “eşkıya ile görüşme olmaz…” anlayışına rağmen yapmaktadır. Ebdurrahmanê Elî ve ailesi devlete boyun eğmeyerek Binxete (Suriye) geçiyor. Abdurrahman Suriye'de Celadet lerle birlikte Xoybûnda yer alıyor. Büyük şair Osman Sebrî nin "Şerrên Sasun" kitabı onun verdiği mülakatla derleniyor. Cemal Madanoğlu: Başmilislerle işbirliği içinde olan bölgeye yeni atanan serüvenci, popülist, kurnaz bir yüzbaşıdır. Madanoğlu direnişçilere baş edemediğinden bölge halkının saygınlık, sempati ve güvenini kazanmak, kaleyi içten fethetmek için çocuk yaştaytaki Kürt köylü kızı Kejê ile evlenmesi dağlıları dize getirmesi, teslim alması yönünde ona büyük avataj sağlamıştır. Bu planlarıyla direnişin başkahramanı Teter'in başını Teter'in kayınbiraderi Selimo tarafından Madanoğluna teslim edilmesiyle amacına ulaşıyor ve ilerde Türkiye Cumhuriyeti dördüncü Cumhurbaşkanı Cemal Gürsel'in kurmaylığına kadar geliyor. Sêvê: Mala Elîyê Unis tan Kemalin eşidir. "Mîna çar gurçik" diye tarif edilen kadının hasındandır. Baş milis Dehak'ın askeriyeye rehberliğiyle ailesinin çoğunu kaybediyor. Olayda eşi Kemal ölmeden önceki vasiyeti Sêvê'nin Dehakı öldürmesidir. Böylece Sêvênin ömrü intikam ateşiyle geçer. Sêvê olayda sağ kurtulan oğlu Murat'ın cêwî leri Gernas ve Darşîn î intikam alma bilinciyle büyütür. Ve yıllar sonra sürgünde yani Anadolu dan gönderdiği torunları bölgedeki tanıdıklarının yardımıyla Kozluk çarşısında Dehakı öldürerek dedelerinin ve direnişçilerin intikamını alırlar. Romanda adları geçen bazı kişilerde direnişçilere karşı devletle işbirliği içerisinde olan askerlere yol gösteren rehberlik eden Dehak, Seyfo, Musayê Sado gibi karektersizlerdir. her dönemde var olan keklik misali kavmine düşmandır bu karaktersizler. Bilindiği üzere ve romanda da geçtiği gibi onlara göre bizler vahşi, barbar ve terbiye edilmeye muhtac bir milletiz. Devlet yaptıkları katliamlarla bizi terbiye ettiklerini zannediyor. Güçleri yeterse insanları bırak bölgemizi her türlü canlıdan temizleyecekler. Ama bilinmelidir ki Niğdeli, Yozgatlı, Trabzonlu askerlere karşı sırtını düşmana yol vermeyen dağlarına dayayan Seyit Rıza, Elîşêr, Teterê Badık gibi dağlarını, halkını, koruyan ve onların ayak izlerinde, sığındıkları mağaralarda onların yolunda direnen yiğitlerimiz varoldukça, direndikçe devletin bu kirli proje ve politikalarına ulaşması kolay olmayacaktır. Selahattin Demirtaş'ın kitap hakkındaki düşüncesini de buraya bırakıyorum: -Kitabı bir çırpıda büyük bir zevkle okudum. Altı saat ve heyecanla okuyup bitirdiğimi söylemek isterim.Gerçekten çok başarılı bir çalışma olmuş. Kaya'nın eline yüreğine sağlık. Kürt gençleri adına kendisine teşekkür ediyorum.

Dağ KavmiAbdullah Kaya · Avesta Yayınları · 201237 okunma

··

358 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

welat