red john: "Bütün Alıntılar": Bütün Alıntılar Ahfeş' in keçisi gibi ARAP ALiMLERİNDEN Ahfeş, talebeliğinde derslerine ne kadar çalışırsa çalışsın başarılı olamazmış. O'nun bu halini gören hocası: "Senin bu halin ezberlediğin dersleri anlatmayışındandır. Çalıştığın bölümleri kime rastlarsan anlat, ancak o zaman aklında kalır ve başarılı olursun" demiş. Ahfeş, hocasının...

Bütün Alıntılar

Ahfeş' in keçisi gibi ARAP ALiMLERİNDEN Ahfeş, talebeliğinde derslerine ne kadar çalışırsa çalışsın başarılı olamazmış. O'nun bu halini gören hocası: "Senin bu halin ezberlediğin dersleri anlatmayışındandır. Çalıştığın bölümleri kime rastlarsan anlat, ancak o zaman aklında kalır ve başarılı olursun" demiş. Ahfeş, hocasının tavsiyesine uyarak önüne kim çı karsa çıksın, tutup ders anlatmaya başlamış. Ancak bir süre sonra etrafındaki herkesi bıktırmış. Ahfeş, bakmış olacak gibi değil. Pazardan bir keçi satın alarak ezberlediği dersleri ona anlatmaya başlamış. Her dersin sonunda keçiye "Anladın mı?" diye soran Ahfeş, hayvanın boynuna bağladığı bir ipi çekerek güya "evet anladım!" demesini sağlarmış. Keçi bu işe öyle alışmış ki, bir süre sonra ipe, urgana gerek kalmadan Ahfeş'in her sözünden sonra başını sallar olmuş . ••• Bu deyim, her söyleyene,her söylenene, her harekete düşünmeden gelişi güzel evet diyenler için, kullanı lır. 17 Akıl tahtası noksan (Tahtaları oynatmak) I STANBUL'UN enbüyük mezarlıklarından biri olan Karacaahmet, Usküdar semtinde bulunur. Eskiden bu semtin marangozları, normal işlerin yanında tabut yapımıyla da uğraşırlarmış Böyle bir marangoz dükkanında kalfa olarak çalışan pek evhamlı ve ödlek bir genç varmış. Onun bu zaafı nı bilen komşu dükkanlardaki arkadaşları da, kendisine etmedik eşek şakası bırakmazlarmış Günlerden bir gün, ustasının bir hafta için dükkanı tümüyle kendisine bıraktığı bir sırada, muzipliklerini iyice abartmışlar. Zavallıya, aklını oynatacak derecede ağır bir şaka yapmışlar. Zavallı kalfa bir ikindi üzeri dükkanda tek başına çalışırken, duvara Jayalı tahtalardan birkaçı kımıldamaya başlamış. Bir ikisi devriimiş ve arkalarından beyaz çarşaflara bürünmüş, elinde, tepesine bir kuru kafa takılı sopayla birisi çıkmış. "Usta, şu benim tabutu hala çakmadın mı? Ortada kaldım, bekletme beni" diye bağırmış. Zavallı kalfa "Tahtalar oynadı! Tahtalar oynadı tahtalar oynadı!" diyerek dükkandan fırlamış, çıkmış. Bir daha da aklını başına toplayamamış . ••• Bu deyim, aklından zoru olanlara, ya da böyle davranışlarda bulunanlara söylenir. 19 Ateş pahası V AKTİYLE, KANUNI SULTAN SÜLEYMAN adamlarıyla avianınağa çıkmış. istanbul'dan oldukça uzaklara gitmişler. Çok şiddetli bir yağınura tutulmuş lar. Islanmışlar, üstelik havada çok soğukmuş. Bir kömürcü kulübesine sığınmışlar, her ne kadar kendilerini tanıtmak istememişlerse de kömürcü işi anlamış. Bunlara hemen bol ateş yakmış, ısıtmış, sıcak bir şeyler ikram etmiş. Gidecekleri sırada Sultan Süleyman,ye ateş yaktığından dolayı kaç para borçları olduğunu sormuş, o da: "Yüz altın ver, yeter" demiş. Sultan bu miktarı çok bulduysa da, "ne yapalım borç borçtur" demiş ve parayı ödemiş . ••• Bu deyim, bir şeyin değerinin çok üstünde pahalıya satıldığı anlamında kullanılır 28 Balta koymak U ÇUNCU SELIM ve Ikinci Mahmud zamanlarında Yeniçeriler öylesine azıtmışlardı ki, yollarda kadınlara sarkıntılık ederler, hamamlardan kadın kaçırırlar, her tarafı haraca keserler, istediklerini zorla yaptırırlarmış. istanbul !imanına gelen ticaret gemilerinin komisyonculuğunu, zorbalıkları ile kendi ellerinde tutarlarmış. Geminin yükü ne olursa olsun, satış işine ancak Yeniçeri zorbaları karışır, elde edilen kardan dilediği kadarını kendilerine ayırırlarmış. Zorba, gemi limana gelir gelmez, kendi nişanı olan "balta"sını geminin bumuna asarmış. Bu geminin haracının ancak baltayı asana ait olduğu anlamına gelirmiş. Bunu gören yeniçeriler, "Bu gemiye balta konmuş" der ve dokunmazlarmış . ••• Bu deyim, birisinin yapacağı işe engel olmak, zorluk çıkarmak manasında kullanılır. 30 Ben yanarım yavruma, yavrum da yanar yavrusuna A DAMIN BiRi soğuk bir kış günü, evin damındaki karları temizliyormuş. Bu adamın annesi de oğlum üşür, hasta olur diye kaygılanıyormuş. Kadın oğlunu çağırmak için, evin dışına gelerek aşağıdan oğluna sesleniyor: "Yeter artık aşağı in" diyormuş. Oğlum yoruldu, terledi, hasta olur diye üzülen kadın, oğlunu aşağı ya indirmek için ne söyledi ise kar etmemiş. Kadın hz kundakta olan oğlunun oğlunu, yani torununu kucakladığı gibi, getirip karların üstüne bırakmış. Bunu gören adam, hemen aşağı inmiş. Kadın da: "Ben yanarım yavruma, yavrum da yanar yavrusuna" demiş . ••• Bu deyim, herkesin kendine ait bir derdi olduğunu anlatır. 34 Bir şeyin altından Çapanoğlu çıkmak Y OZGAT ŞEHRiNİN kurucusu Çapanoğlu Ahmet Pa şa, 1764 yılında Sivas valisi iken, görevden alınır ve kısa bir süre sonra da katledilir. Yerine, büyük oğlu Mustafa Bey, ondan sonra da kardeşi Süleyman Bey geçer. Süleyman Bey, Yozgat'ı bayındır hale getirdiği gibi, Amasya, Ankara, Elazığ, Kayseri, Maraş, Niğde ve Tarsus'u idaresi altına alır. Böylece, Orta Anadolu yük bir kısmına hükmeden Süleyman Bey, Çapanoğulları'nın şöhretini kısa zamanda her tarafa yayar. "Çapanoğlu" adı yalnız halk arasında değil, devlet adamları arasında da meşhur olur. Söylentiye göre, devlet memurlarından biri, halktan bazı kimselerin aleyhine verilecek kararı sonuca bağlamak için soruşturma yaparken, Çapanoğlularından birinin de adı olaya karışır. Çapanoğullarının halk üzerindeki nüfuzundan korkan bir diğer memur da, "Bu işi fazla kurcalama," der. "Altından bir Çapanoğlu çıkar." Memur da takibi yarıda bırakır . ••• Bu deyim, uğraşılan bir şeyin göründüğü gibi olmadığını, görünenden daha zor, daha karmaşık, daha kö tü olduğunu anlatmak için kullanılır. 38 Dimyat' a pirince giderken evdeki bulgurdan olmak D İMYAT, MISIR'DA Süveyş Kanalı ağzında bir limandır. Eskiden Mısır'ın meşhur pirinçleri, ince hasırdan örülmüş torbalar içinde buradan Anadolu'ya gelirmiş. Dimyat'a pirinç almak için giden bir Türk tüccarının bindiği gemi, Akdeniz'de korsanlar tarafından soyuimuş ve adamcağızın bütün altınlarını almışlar iflas etmiş. istanbul'dan kalkmış, memleketi olan Karaman'a gitmiş. O sene tarlasından kalkan buğdayları da bulgur tüccarlarına sattığından, kendi ev halkı kışın bulgursuz kalmışlar. ••• Bu deyim, daha çok kazanayım derken, elde avuçta ne varsa hepsini harcayıp, tüketenleri tarif için kullanı lır. 55 Karaman 'ın koyunu, sonra çıkar oyunu K ARAMANOGLU Mehmet Bey'i mağlüp ederek oğlu Mustafa'yı da esir alan Çelebi Sultan Mehmet, Mustafa'ya sorar: "Söyle bakalım bir daha Osmanlı'lara silah çekecek misin, onlara karşı düşmanlık edecek misin?" Karamanoğlu elini kalbinin üzerine koyarak: "Padişahım, bu can bu tende kaldığı müddetçe daha böyle bir şey vaki olamaz, size yemin ederim," der. Padişah da onu affeder. Huzurdan çıktıktan sonra önceden koynuna soktuğu güvercini çıkarıp salıvererek: "İşte bu can bu tenden çıktı ve yemin de gitti. Bizim Osmanoğullarına düşmanlığımız sonuna kadar devam edecektir," demiş ... ••• Bu deyim, bir işin altından zamanla neler çıkacağı başından belli olmaz manasında kullanılır. Yaş tahtaya basmak E SKi DEViRLERDE de ahşap evlerin ve konakların umumi temizliği yapılırken, tahtalar arap sabunu ile ovulurmuş. Böyle anlarda ıslak tahtalar çok kaygan olup, üzerinde ayağı kayıp düşenler çok olurmuş. Sultan Harnit devrinde bir Gürcü Hasan Fehmi Paşa varmış. Hukuk akademisinde, dünya hukuku dersi okuturmuş. Daha sonraları Selanik ve Sofya'da Valilik de yapmıştı. Bir gün konağında temizlik yapılıyormuş. Tahta merdivenlerden inerken, ıslak basamaklarda ayağı kayan Paşa, düşmüş. Birkaç gün topaHayarak gezmiş. Hukuk talebeleri birbirleriyle fısıldaşarak: "Bizim hoca, yaş tahtaya basmış" diye bu olayı alaya almışlar. 125 Aşık atmak A ŞIK, koyunların bileklerinden çıkarılan bir kemik olup, bununla çocuklar çeşitli oyunlar oynarlar. Birinci çocuk, yere bir aşık atar. Bu aşığın duruşu tespit edilir. Sonra sıra ile çocuklar aşıklarını atarlar. Atılan aşığın duruşu, ilk atılan aşığın duruşuna benzerse, ilk atanın aşıklarını alır. Benzemezse kendi aşığını verir. Bu oyundan ilhamla; "Herkesle aşık atılmaz.", "Onunla aşık atılmaz.", "Benimle aşık mı atıyorsun?" şeklinde deyimler kullanılmaktadır. 135

Kitabı okudu

Deyimler ve Öyküleri 2 Selim Gündüzalp

131 görüntüleme

Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.

Gönderi

red john