Gönderi
Stefan Zweig’in bu uzun öyküsünü bir çırpıda okuyacağınıza emin olabilirsiniz. Şahsen ben öyle yaptım ve kitabı bitirdikten sonra üzerinde bir hayli düşündüm. Ve aşağıdaki belki ilginizi çekebileceğini düşündüğüm çıkarımlarımı paylaşmak istedim.
<Muhakkak sanatçı eserini vücûda getirirken bunu bir amaç uğruna yapar. >
Zweig’in yaşamı hakkında biraz araştırma yaptıktan sonra intiharından hemen önce tamamladığı bu eserin aslında bir veda mektubu olduğunu kavrayabilirsiniz.
———Spoiler———
—>Eserde ne anlatılıyor?
New York’tan Buenos Aires’e giden yolcu vapurunda dünya satranç şampiyonu Mirko Czentovic yolculuk yapmaktadır. Kısa sürede şöhret sahibi olan bu genç, aynı vapurda yolculuk eden anlatıcımızın dikkatini çekmiştir. Anlatıcımız, arkadaşı sayesinde Mirko’nun yaşamına dair birtakım bilgiler edinir. Ve bir şekilde bu kibirli şampiyonla bir satranç müsabakası ayarlanır. İlk oyunu Mirko kazanır. Tekrar bir müsabaka düzenlenir fakat bu kez bir yabancı oyuna dahil olarak oyunun en iyi ihtimalle berabere bitmesini sağlar.
Daha sonra bu yabancıyla (Dr. B.) Mirko arasında bir turnuva daha düzenlenir ve ilk oyunu Dr. B. kazanır. Bu kez kibirli şampiyonumuz bir oyun teklifinde bulunur fakat oyunun ortasında Dr. B. beklenmedik, manasız bir hamle yapar ve çevresindekilerden özür dileyerek oyunu yarıda bırakır ve oradan uzaklaşır.
—————
Hikayenin özü bu şekilde. Bunlar bizim görüp okuduklarımız. Bir de yazarın zihnini okumaya gayret edelim ki kitap okumanın asıl hazzı tam da bu işte bence! :)
Dedim ya yazarın zihnini okumaya çalışacağım. Ve şu şekilde çıkarımlarda bulundum:
—Satranç oyunu “savaş”, ”aklı”, “gerçekliği” temsil ediyor.
—Mirko Czenovic, Hitlerin(Nasyonal Sosyalizm) ve onun hegomanyasının temsilidir. (Mirko; kibirli, donuk bakışlı, ağır hareket eden, çok düşünen -ki kafası ağır çalıştığı için- bir karakterdir.)
—Dr. B. yazarın kendisini yani Stefan Zweig’ i temsil etmektedir. Dr. B. de tıpkı Zweig gibi kültürlü, soylu bir aileden gelmekte ve Gestapo’nun baskısına maruz kalmış, psikolojik işkence mağdurudur. Zweig gerçek yaşamında önce savaş (satranç) destekçisidir (I. Dünya Savaşı) sonra savaşa karşı çıkar. Kitapta da Dr. B. en son 25 yıl önce satranç oynadığını söyler. Ve o gün vapurda son kez oynayacağını ifade eder. Zweig’in 1. Dünya Savaşı’na katılmasıyla 2. Dünya Savaşı arasında da hemen hemen 20-25 yıl olması satrancın aslında savaşı temsil ettiğinin de bir emaresidir.
Dr. B. aslında satrançtaki dünyaca ünlü kimselerin hamlelerini ezbere bilmesine rağmen oyunu saçma sapan bir hamleyle yarıda bırakması olayını ise Zweig’in gerçek yaşamında aynı zamanda gazeteci olması, ön görü sahibi olması ve yaşamına savaşın yarattığı korkunç tablo yüzünden intihar ederek son vermesiyle bağdaştırabiliriz.
Kısacası dostlar kitapta yazanlar buzdağının görünen kısmıdır. Biraz üzerine kafa yormak bunların aslında birer sembol olduğu gerçeğini görmek sanatın gücü ve
bize tattırdığı asıl hazdır.
··
13 views
Bu yorum görüntülenemiyor
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.