Serbest Safsatalar
Biçimsel Safsataların argümanın şekli, Serbest Safsataların ise anlamı ile uğraştığını belirtmiştik. Serbest Safsatalar kelime veya gramerin yanlış kullanımı, bir fikrin veya olayın yanlış ifadesi, bir tahminin kanıtlanmış gibi vurgulanması, yanlış anlama, konu dışına çıkma gibi kusurlardan çıkar. Doğru bir muhakeme için ifadenin açık olması gerekir, oysa Serbest Safsatalar bu konuda yeterince titiz olmazlar. Batıl inançların temelinde de safsatanın bu türü yatar.
...
C. Adam Karalama Grubu
"Ad hominem" öneriyi öneriyle karşılayıp tartışmak yerine öneriyi getireni tartışma konusu yapmak anlamında bir Latince terim. Batı dilleri konuşulan ülkelerde bu haliyle kullanılıyor. Toplumsal yaşamımızın, düşünce dünyamızın en galiz temayülüdür, "ad hominem". En kaba siyasiden en nezih akademik çevrelere kadar her yerde yaygın, hele de sosyal medyayı hiç sormayın. Sosyal medyada en ufak muhalefet ad hominem ile sonuçlanmaktadır. Türk düşünce hayatında belki de en sık rastlanan bu başlık altında Dolaylı Adam Karalama, Ama sen de, Konuyu Saptırma Safsataları yer alır.
C1. Dolaylı Adam Karalama (Circumstantial Ad Hominem)
Muhatabın kişiliğine, karakterine, niyetlerine, vasıflarına hatta akrabalarına saldırarak görüşlerini çürütme çabası Dolaylı Adam Karalama safsatasına girer. Örneğin "o herif bu konuda haklı olamaz, çünkü kanının son damlasına kadar maçodur" ya da "yeni vergi yasasını savunduğuna bakmayın, çünkü vergi artışı ona dokunmaz" ya da "o teklifin arkasında mutlaka bir çapanoğlu çıkar, adam muhalefet milletvekili" ya da "onun derdi araştırma filan değil, ödeneğini kaybetmemenin peşinde olduğunu dünya âlem biliyor."
C2. Sen kendine bak! (Ad Hominem Tu Quoque)
Bir iddiaya cevap vermek yerine, iddia sahibinin söyledikleri ile davranışlarının tutarlı olmadığı savıyla karşı iddiada bulunmak "Sen kendine bak!" Safsatasına örnektir. Mesela "içki içmemem gerektiğini söylüyorsun, ama seni de hiç ayık görmedim", "hayvanları koruma yasasını savunuyorsun ama kendin hem deri ceket giyiyorsun hem de biftek yiyorsun","yeni spor salonu inşaatına karşı çıkıyorsun ama senfoni binasının lehinde oy kullandın."
C3. Konuyu Saptırma Safsatası (Poisoning The Well)
Bir şahıs veya olay hakkında olumsuz bir hava yaratarak düşünce, söylem veya değerini düşürme, önyargı oluşturma çabası, adam karalama safsatasının özel bir şeklidir; mesela "biz onun cemaziyelevvelini biliriz" veya "bundan böyle cankurtaran çalıştırmayan plajlar mühürlenecekmiş, trafik kazalarında kaç kişi ölüyor haberleri var mı bunların?"
Sayfa 106 - EverestKitabı okudu
·
24 views
Yorum yapabilmeniz için giriş yapmanız gerekmektedir.