Kendine bir hoşça bak; alemin özüsün sen; varlıkların gözbebeği olan insansın sen.
Şeyh Galip
Sayfa 236 - Remzi Kitabevi - 1997Kitabı okudu
Ve hazin bir son…
Titanic güvertesinde Rubaiyat! Batı’nın gözbebeği Doğu’nun nadide çiçeğini taşıyor! Hayyam, bize nasip olan şu güzel ânı keşke kalkıp görebilseydin.
Gönül kütüphanelerinde güftelenen,
Sevgi vadilerinde bestelenen,
Senfonik bir şarkıdır her gözbebeği.
“-Özümüzü iyice kavramak için ne yapmalıyız? Bunu anladığımızda kendimizi de anlarız dedik. Tanrı aşkına Alkibiades, biraz önce söz ettiğimiz, Delphoi’daki yazı (Kendini Tanı manasındaki yazıyı kastediyor.) nedir? Bunu iyice anlıyor muyuz?
-Neden bunu soruyorsun?
-Ben bu yazıdan ve verdiği öğütten ne anladığımı söyleyeyim. Bunu anlatmak için “görmek”ten daha uygun bir kelime bulamıyorum.
-Bu da ne demek Sokrates?
-Şöyle düşün: Bu yazı bir göz için söylenseydi ve “Kendini gör” deseydi bundan ne anlardık? Yani göz kendini görebileceği bir şeye bakmalıdır derdik.
-Evet.
-Peki, neye bakarsak hem kendimizi hem de o gözü görürüz?
-Sanırım ayna ya da ona benzer bir şeye.
-Doğru ancak her şeyi görmemizi sağlayan gözün içinde de buna benzer bir şey yok mu?
-Var.
-Elbette biliyorsundur: Birisinin gözlerine bakan insan kendisini tıpkı bir aynada gördüğü gibi görür. Buna gözbebeği denir. Çünkü oraya bakan kendisini görür.
-Haklısın.
-O halde bir göze bakan bir başka göz kendisini, gözün en iyi kısmına, yani gören kısmına bakarak görebilir.
-Doğru.
-Vücudun başka bir yerine ya da kendisine benzemeyen bir şeye bakarsa kendisini göremez.
-Evet.
-O halde göz kendisini görebilmek için başka bir göze ve o gözün de en iyi olan kısmına bakmalıdır.
-Doğru.
-Sevgili Alkibiades, bu nedenle ruh da kendisini görmek istiyorsa, ruhta erdemin, yani bilginin bulunduğu yere ya da kendisine benzeyen başka bir şeye bakmalıdır.
Evrenin gözbebeği insan, canlıların baş tacı! Ama benim için nedir insan, bu özü toz yaratık?
Sayfa 57Kitabı okudu
İnsan, ne yaman bir yapı insan! Akıl gücüyle ne soylu bir varlık! Düşünme yetenekleri ne sonsuz! Duruşu, kımıldanışı ne anlamlı, ne güzel! Ne
melekçe davranışları, ne Tanrıca kavrayışları var!
Evrenin gözbebeği insan, canlıların baş tacı! Ama benim için nedir insan, bu özü toz yaratık?
Sayfa 57Kitabı okudu