“Erzurum Yolculuğu…”
Puşkin’in Gürcistan notları & bir Gürcü türküsü
“Gürcistan 1783 yılında Rusya’nın egemenliğini kabul etmişti. Gürcistan 1802’de imparator Aleksandr’ın egemenliği altına girdi. Gürcüler savaşçı bir ulustur. Bayrağımız altında yiğitliklerini gösterdiler. Bilim ve kültür alanında da büyük yetenekleri var. Toplumsal yaşamı seven, şen insanlar. Bayramlarda erkekler türkü söyleyerek sokaklarda dolaşır. Kadınlarsa lezginka oynarlar.
Gürcü türküleri çok güzel. Bir tanesini sözcüğü sözcüğüne çevirdiler bana. Sanırım, yakınlarda yazılmış bir türkü bu. Doğuya özgü bir çeşit anlamsızlık var sözlerinde. Ama özgür bir şiirsellik taşıması da bundan. İşte, türkü şöyle:
“Az önce cennette doğan ruh!
Benim mutluluğum için yaratılan ruh!
Senden, ey ölümsüz ruh, yaşam bekliyorum.
Senden ey ilkbahar, ey dolunay,
senden ey koruyucu meleğim, yaşam bekliyorum.
Yüzünün aydınlığı, gülümseyişin,
gönlüme ışık saçıyor, bekliyorum.
Ey dağ gülü, ey üstünde çiğ damlaları parıldayan gül!
Ey doğanın seçkin gözdesi!
Sessiz, gizli hazine!
Senden yaşam bekliyorum…”
Sayfa 31Kitabı okudu
Derweşe Evdî
Irak, Suriye, Ermenistan ve Gürcistan’ daki Yezidiler tarafından toplanan bir sürü versiyon bu hikayenin popülaritesini göstermektedir. Ortak öğeler şu şekilde özetlenebilir:
Denveş, babası ‘ Evdi gibi Sincaridir ve Kürt aşiretlerinden oluşan Milli konfederasyonunun mensubudurlar. Denveş Milli aşiretinin reisi Zor Temer Paşa’ nın kızı ‘ Edle ya da ‘ Edule’yi sevmektedir. Denveş Milli aşiretleri için, Arap Şammar aşiretine karşı kahramanca savaşmıştır. Denveş Yezidi, ‘ Edle ise Müslüman olduğu için evlenmeleri yasaktır. En sonunda Derweş savaşta ölür ve ‘ Edle ise yasa boğulur.
Sayfa 70Kitabı okudu
Azerbaycan'ın Cumhuriyeti'nin İlan Edilmesi - 28 Mayıs 1918
❝
26 Mayıs 1918'de Gürcü temsilcileri Seym Hükümeti'nden ayrılınca kurumun feshine karar verildi. Aynı gün Gürcistan bağımsızlığını ilan etti. Ertesi gün Tiflis'te bir toplantı gerçekleştiren Azerbaycan temsilcileri geçici bir konsey teşkil ederek Mehmet Emin Resulzade'yi konseyin başkanlığına getirdiler. 28 Mayıs'ta yapılan konseyin ilk toplantısında Azerbaycan'ın bağımsız bir devlet olduğu bütün dünyaya duyuruldu.
Hükümet 4 Haziran'da Osmanlı Devleti ile siyasi, ticari, kültürel ve askeri konuları içeren bir anlaşma imzaladı. Bu anlaşmayla Osmanlı Devleti, Azerbaycan Cumhuriyeti'ni resmen tanıyan ilk ülke oldu.
❞
