Kalp ile zikir ağaç ve su gibidir. Kalp ile tefekkür ise ağaç ile meyve gibidir.
Nefsani ve şeytanî sevgi ile rahmnanî sevgi arasındaki fark şudur: mahlukatı sevince bunama ve delilik zuhur eder. Oysa Hakk Teâla'yı sevince gönle firasetz hikmet ve marifet doğar.
İslam ile teselliden, iman ile teselli noktasına geçebilmek için zikir tefekküre, amel müşahedeye, göz gayba, nefs gönle, aleni olan gizliye ve zahir batına dönüşmelidir.
Görülen öncedir, gayb sonra. İslam ile tesellîde beden, iman ile tesellîde kalb esastır.
Her ne kadar namaz, zekat, Cihat ve haccı tefekkürle ve şuuruna ererek yapmak zor ise de, farzı yerine getirmek farz borcunu kaldırır ve sünneti yerine getirmekte Hz peygamber'e uyma (ittiba) sorumluluğunu kaldırır. Tefekkürün kesintiye uğradığı vakitti nafileyi yerine getirmek, müritten istenen şeydir. Tefekkür iman aleminde cereyan ederken, bu tefekkürün kalbin hayatına uygun olması, gönlün mamur edilmesi ve gizli şirk (riya) tozunun yıkanıp temizlenmesi de müridin aydınlık yolu için gerekli şeylerdendir.
Görmüyor musun ki oruç dünyevi isteklerden birini uzak tutmaktır, gönlü ve düşünceyi uzak tutmak değil. Ama mürit bunları bir araya getirmeli, bedeni gibi aklını ve kalbini de dünyevi isteklerden uzaklaştırılmalıdır.
Gönlün ve nefsin nâfilesi, bedenin nâfilesinden daha üstündür.
Dıştaki hareketler içteki berketi getirir.
Canlı avunup teselli olan kişidir. Hayat da avunmak ve teselli olmaktır.
Yusuf Hamedanî hayatı üç mertebeye ayırıyor:
1. İslam ile yaşamak
2. İman ile yaşamak
3. İhsan ile yaşamak
Gazalî ve Yusuf Hamedanî Farmedî'den terbiye görmüşlerdir. İmam Gazali eserlerinin çokluğu ile daha meşhur olmuş ise de, Hâce Yusuf da daha çok mürid yetiştirmesi nedeniyle tasavvufî yönden on plandadır.
Nizamiye gibi yeni medreselerin kuruluşu, Selçuklu Devleti'nin mezhebî siyasetini güçlendiriyordu.
Her gün yedi yaprak oku...
Nakşî tarikatının 9. şeyhi Hâce Yusuf-u Hemedânî (Kuddise Sırruhu)'ya sordular: “Şu zaman geçer ve bu tâife gizli hale gelirse, selâmete ermek için ne yapalım?”
Buyurdu ki: “Sûfilerin ve evliyânın sözlerinden her gün yedi yaprak okuyunuz. Gaflet sahiplerinin bunu vird edinmelerini farz-ı ayın görüyorum.”
Sayfa 124 - Taklidden tahkike...Kitabı yarım bıraktı
