İTTİHAD-I İSLAM, İSLAMCILIK VE İSLAMİ HAREKET(LER)
Toplumsal hareketler, her ne kadar yönlendirilmeye çalışılırsa çalışılsın, tıpkı hayat gibi spontan/kendiliğinden ve indetermine/iradi/belirlenmeleri mümkün olmayan hareketlerdir.
İndeterminizm mi fatalizm mi?
"Hayatımızı kendimiz mi yapıyoruz? Başkaları mı hazırlıyor? Yoksa baştan aşağı hazır kendi içimizde mi buluyoruz?"
Sayfa 218Kitabı okudu
20. Yüzyılın Kısa Öyküsü
Toplumsal hareketler, her ne kadar farklı cenahlardan yönlendirilmeye çalışılsa da, tıpkı hayat gibi spontane/kendiliğinden ve indetermine/iradi/belirlenmeleri mümkün olmayan hareketlerdir.
İndeterminizm (zorunsuzluk) bir nesnenin aynı zamanda birden fazla halde olabilmesi olgusuyla bağıntılıdır (örneğin demir parayı attığınızda aynı anda ya yazı ya da tura gelir). Teknik deyişle bu duruma kuantum süper-posizyonu denir. Kuantum mekaniğini anlamanın ve öğretmenin esas zorluğunun sebebi sezgilere sığmayan para- doksal doğasıdır -insanlar bunu ilk seferinde kabul etmezler (Einstein bile mezarına böyle olmadığına inanarak gitti).
Sayfa 142 - PdfKitabı okudu
Bu çalışmada okuyucunun dikkatini çekecek olan hususlardan biri de, Fizik'ten yapılan uyarlamalardır. Bu sebeple herhangi bir yanlış anlaşılmaya meydan vermemek üzere kısa bir açıklamada bulunmak isterim.
...
2: Fizik'ten sosyal bilimlere terim aktarılması, genellikle, "Fizikalizm" kuşkusuyla karşılanır, çok kere de damgalanır
Sayfa 28 - KOCAV Yayınları, Ocak 2014 İstanbul, Önsöz
Kuantum kuramında sadece olasılıklar vardır.
Evren yasaları determinist değil olasılıkçıdır; Tanrı, kuantum belirsizliklerini belirleyerek, olasılıklar arasında seçim yapar ve evrenin gidişatını yönlendirir. Buna göre, evrenin içinde indeterminizm vardır, ama Tanrı'yı işin içine kattığımızda, yine deterministik bir yapı karşımıza çıkar.
Kuantum belirsizliklerini belirleyen bir Tanrı anlayışı, Tanrı'nın nüfuz edemediği bir şansın olmadığını gösterir.
Şans içeren bir dünya aynı zamanda James'e göre ahlaki açıdan tercih edilebilir bir dünyadır. Zira şans, geleceğin geçmişten farklı olabileceği ve ahlaken daha iyi olabileceği fikrini de içerir. Determinizmdeki gibi daha iyi bir evren olma ihtimalinden yoksun değildir. Farklı zorluklar içeren karamsarlık, determinizm ve subjektivizminden çıkış için en iyi yol 'şans dünyası' olarak adlandırdığı indeterminizm olacaktır.
Sayfa 18 - Fol Kitap, 1. Baskı: Mart 2021, der. Celal TürerKitabı okudu
İndeterminizm (Yadgerekircilik) – Nesnel gerçekliğin nedenselliğini ve yasalılığını yadsıyan felsefi görüş.
Fizikokimyasal süreçlere indirgenmeye çalışılan canlılık fenomeni...
"Epigenetik paradigma... Bütünlemeci perspektiften biyolojik gerçekliği, doğa-kültür, determinizm-indeterminizm, indirgemecilik-bütünlemecilik gibi kartezyen tasniflerle açıklamaktan kaçınan epigenetik, modern çağda pozitivist eğilimler ve genetiğin etkisiyle fizikokimyasal süreçlere indirgenmeye çalışılan canlılık fenomenini, "epigenez", "bütünlük", "özgür irade", "kültür" benzeri geleneksel kavramları güncelleyerek yenilemiş; "çevre" (environment), "etkileşim (interaction/interplay), "düzenleme" (regulation) benzeri kavramlara da kendine has anlam örüntüleri giydirmiştir."
-Esra Kartal Soysal, Gen Ötesi- İnsan Sonrası/Epigenetik Felsefesine Giriş, Ketebe Yayınevi, syf: 22
Sayfa 22Kitabı okuyor
En français, on utilise l’article partitif (du, de la, des) devant un nom désignant un tout qu’on ne peut dénombrer ou qu’on renonce à dénombrer, pour dire qu’on prélève une quantité indéterminée de ce tout : manger du chocolat, de la tarte, des épinards.
En tournure négative, on accompagne le partitif du déterminant (élidé ou non) uniquement lorsque l’on oppose deux compléments : Je ne prends pas du thé, mais du café (mais seul : Je ne prends pas de thé)
Sayfa 130
İslam dünyasında da, felsefi ilimlere yabancı ilimler gözüyle bakarak onlar tenkit eden birçok düşünür vardır. Mesela
bir Gazali ve ondan daha da aşını tenkitler yapan Ibn Teymiyye bunlardandır. Gazali, filozoflar tenkit ederken, özellikle ontoloji
sahasında öyle görüşler ileri sürmüştür ki, bunlar Okazyonalizm, İndeterminizm , Konvansiyonalizm gibi modern felsefede işlenen görüşlerden başka bir şey değildir, Ibn Teymiyye'nin Aristo ve ona bağlı Müslüman filozofların manuk anlayışına reddiyesi, bir totoloji görmesi, bugünkü anti-Aristocu mantıkçılarla, özellikle Viyana Ekolü'nün mantık anlayışıyla benzerlik arz etmektedir.
Kare, daire, beden ve ruh…
Sürekli karşımıza çıkan iki felsefi sorun, yani beden ve ruh sorunu ve özgür seçim sorunu (ya da belirlemeciliğe karşı belirlenemezlik, determinizme karşı indeterminizm sorunu) çözülemez. Ama en azından neden çözülemez olduklarını ortaya koyabiliriz.
…
Silindirden iki dik kesit aldığımız zaman, yatay kesit silindiri bir daire olarak gösterirken, düşey kesit bir kare olarak gösterir.
Ama bildiğimiz kadarıyla hiç kimse bir daireyi bir kareye dönüştürmeyi başaramamıştır. Aynı şekilde, şu ana kadar hiç kimse insan gerçekliğinin bedensel ve ruhsal yanları arasındaki boşluğu dolduramamıştır. Bunu kimsenin başaramayacağını da söyleyebiliriz.
Sayfa 38Kitabı okudu
SÜREKLİ karşımıza çıkan iki felsefi sorun, yani beden ve ruh sorunu ve özgür seçim sorunu (ya da belirlemeciliğe karşı belirlenemezlik -determinizme karşı indeterminizm- sorunu) çözülemez.
İndeterminizm doğruysa zaten nedensiz gerçekleşen olaylar mümkündür.
