Üçüncüsü, günümüz dünyasını bölen meseleler olan din ve bilim, ahlâk ve siyaset, fert ve cemiyet, maneviyat ve maddiyat arasında bir çeşit bağa işaret eden İslamiyet, bir kez daha orta yol sunan bir düşünce rolü kazanırken, İslam dünyası da bölünmüş dünyada aracı bir millet rolü üstlenir.
"Mistisizm içermeyen bir din ve ateizmi reddeden bir bilimi" temsil eden İslam, fark gözetmeksizin tüm insanların alakalarını cezbedecektir.
Sayfa 48
Yazarın çıkarımı fazla acımasız
Topçu'nun kapitalizm karşıtlığı, bu karşıtlığın antikomünizmle yan yana yeşerdiği bütün sağ ideolojilerde olduğu gibi, onun düşüncesini de kaçınılmaz olarak faşist bir karaktere büründürür. "İnsan şahsiyeti"nin kurtuluşu için "ruhi ve ahlaki bir otoriteye teslim olmak" tek çare olarak görülür. Topçu da, kendisini faşizmin kapitalizmle olan bağlantısını ve modernist karakterini görememe maluliyetinden kurtaramaz ve kolaylıkla faşizmin mistisizm orijinli anti-modernizminin ve nostaljiyle süslenmiş sözde antikapitalizminin cazibesine kapılıverir.
Aliya İzzetbegoviç
Ancak İslamın, ilahiyatçıların elinde kapalı bir kitap olarak kaldığını düşünmek yanlıştır. Hala bilime karşı çok kapalı ve tasavvufa (mistisizm) karşı ise çok açık olan ilahiyat, bu kitabın (İslam) içine İslam ilmine aykırı çok sayıda irrasyonel ve hatta boş inançların girmesine izin vermiştir. İlahiyatın (teoloji) doğasını iyi bilenler onun mistisizme neden direnemediğini, hatta bu şekilde burada neden dini düşüncesinin zenginleştiğinin sanıldığını iyi anlarlar. Tarih boyunca, dinler arasında en temiz ve en mükemmel olan Kur'an'ın monoteizmi, tedricen kompromite (sulandırılmış) edilmiş, pratikte ise dini ticaretin iğrenç şekilleri ortaya çıkmıştır. Kendilerini din koruyucusu ve yorumcusu sanan kimseler, her halükarda çok güzel ve karlı olarak, dinden meslek yaptılar ve hiçbir vicdani rahatsızlık duymadan dinin hayata geçirilmeyişini kabul ettiler.