Ulusal Egemenlik Kavramına İlişkin
16.yy'da Fransız düşünür Jean Bodin 'Devletin Altı Kitabı' eseriyle ilk defa egemenlik kavramını kilisenin güçlü olduğu bir dönemde "ben sadece dünyevi bir egemenlikten bahsedeceğim" diyerek siyaset bilimi literatürüne sokmuştur. Ancak egemenlik kavramını sistematik bir biçime sokamamış ardından gelen İngiliz düşünür
Mustafa Kemal Paşa'nın düşünce ve eylemlerinde Fransız Devrimi'nin büyük payı olduğu kuşkusuzdur. Fransız Devrimi'nin düşünsel hazırlayıcıları arasında üzerinde en çok durduğu, eserlerini okuduğu ve kendi düşünce ağının oluşmasında en çok yararlandığı düşünürlerin başında Jean Jacque Rousseau gelmektedir. Mustafa Kemal'in J.J. Rousseau'nun Toplum Sözleşmesi (Contrat Social) kitabının 1913 yılında Türkçeye çevrilen baskısını çok dikkatle okuyup işaretlediğini görüyoruz.
Sayfa 370 - Kırmızı Kedi YayıneviKitabı okudu
Yalnızca bir lider olarak anamayacağımız Mustafa Kemal, yaşamı süresince 4600'ün üzerinde kitap okumuştur. Fikir yapısını; Tevfik Fikret, Ziya Gökalp, J. J. Rousseau ve Mehmet Emin Yurdakul etkilemiş tir. Yalnızca okudukları ile değil; okudukları pratiğe dökmesi ile de bilgeliğini kanıtlayan Mustafa Kemal, Nobel Barış Ödülü'ne layık görülen ilk Türk'tür.
Sayfa 312 - Kibele Kültür SanatKitabı okudu
Şurası çok açık ki Atatürk cehalete düşmandı. Bu yüzden de eğitim onun için ön planda geliyordu. Neticede, Millî Mücadele'nin en zor günlerinde bir Eğitim Kongresi toplayan bir liderdir. Üstelik şartların daha çetin hale gelmesine rağmen bu kongreyi iptal etmemiştir. Az önce müzik talebelerini yurt dışına göndermesinden örnek verdik, devam
Sayfa 55Kitabı okuyor
1 Aralık 1921'de Türkiye Büyük Millet Meclisi'nde yaphğı konuşmada bu noktaya şöyle değinmiştir:
"J.J. Rousseau'yu baştan sona kadar okuyunuz!
Ben bunu okuduğum vakit, gerçek olduğuna inandığım bu kitap sahibinde iki esas gördüm. Birisi ıstırap, diğeri cinnettir. Merak ettim, özel durumunu inceledim.
Anladım ki bu adam mecnun idi ve cinnet durumunda bu eserini yazmıştır. Dolayısıyla çok ve pek çok dayandığımız kuram, böyle bir dimağın ürünüdür...
Düşünmüşler ve nasıl yapalım da bu zorba kuvvet, o toplumsal ve milli iradenin aşağısında kalabilsin ya da sıfıra ulaşabilsin."
Sayfa 370 - Kırmızı Kedi Yayınevi, 2022 / Üçüncü Basım: Haziran 2022, İstanbulKitabı okudu
Atatürk cephede bile kitap okuyacak kadar gerçek bir kitap tutkunudur . Binlerce kitap okumuştur. Biraz da onun için büyük bir adamdır. Okuduklarının başında Reşat Nuri geliyor. Bütün kuşağı gibi şiir de seviyordu, ama şiirle düşünmekten çok, nesri seviyordu. J. J. Rousseau'nun İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı adlı eserini Fransızcadan derinlemesine okuduğu biliniyor. Okuduğu kitaplara tuttuğu kenar notları ilginçtir.
Jean -Jacques Rousseau ve Cumhuriyet:
Rousseau daha yeni Osmanlılar döneminden başla yarak Türk aydınlarını etkilemişti.Onun ünlü Contrat Social'i Ziya Paşa tarafından türkçeye çevrilmiş, Ahmet Mithat ittihat gazetesinde yeni
bir çevirisini yayımlamağa başlamıştı. Öte yandan Yeni Osmanlılar'ın ileri gelenleri, O'nun görüşlerini değişik temellere oturtmak ve Türk-İslam geleneği ile açıklama deneyimlerine girişmişlerdi. Namık Kemal, Rousseau'nun Toplum Sözleşmesi'nin İslam devlet anlayışına aykırı düşmediğini savunur, onu, hükümdara içten gelen itaat, biat yöntemi açısından değerlendirirken, Mizancı Murat, bunu Türk aşiret geleneği ile uzlaştırmak istemişti.
Bu yayınlar nedeniyle daha okul çağlarında J. J. Rousseau'yu bilen ve okuyan Mustafa Kemal için önemli olan, bu fransız düşünürünün kişi için özgürlükçü, toplumda siyasal rejim olarak ta cumhuriyetçi olması idi. Onun Toplum Sözleşmesi kavramının İslam ve Türk toplum geleneği, devlet anlayışı ile bağdaşabilir olması ise, Yeni Türkiye'de Cumhuriyet'e yönelmeyi güçlendirecek destekler olarak değerlendirilebilirdi.
Cephede bile kitap okuyacak kadar gerçek bir kitap tutkunudur. Binlerce kitap okumuştur. Biraz da onun için büyük bir adamdır. Okuduklarının başında Reşat Nuri geliyor. Bütün kuşâğı gibi şiir de seviyordu, ama şiirle düşünmekten çok, nesri seviyordu. J. J. Rousseau'nun İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı adlı eserini Fransızcadan derinlemesine okuduğu biliniyor. Çankaya Köşkü kitaplığının taranmasıyla bilgiler artabilir. Okuduğu kitaplara tuttuğu kenar notları ilginçtir.
Cephede bile kitap okuyacak kadar gerçek bir kitap tutkunudur . Binlerce kitap okumuştur. Biraz da onun için büyük bir adamdır. Okuduklarının başında Reşat Nuri geliyor. Bütün kuşağı gibi şiir de seviyordu, ama şiirle düşünmekten çok, nesri seviyordu. J. J. Rousseau'nun İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı adlı eserini Fransızcadan derinlemesine okuduğu biliniyor. Çankaya Köşkü kitaplığının taranmasıyla bilgiler artabilir. Okuduğu kitaplara tuttuğu kenar notları ilginçtir.
Sayfa 429 - Kronik YayınlarıKitabı okudu
Hangi Yazarları Severdi?
“Bu kadar okumayı ve yazmayı seven bir insanın tabiidir ki yazarlara karşı büyük bir sevgisi ve saygısı vardı. Zaman zaman onları köşke davet eder, kütüphanede kabul ederdi. Kitaplar üzerinde görüş alışverişinde bulunurdu..
Genç ve vatansever Türk şairleri onun hayranlığını kazanan kişiler olmuştur. Bunların başında Namık Kemal, M. Emin Yurdakul ve Tevfik Fikret gelirdi. Bunların haricinde Ziya Gökalp, Falih Rıfkı Atay, Yakup Kadri Karaosmanoğlu’yu da takdir ederdi..
Yabancı yazarlardan hayran olduğu ve kitaplarını zevkle okuduğu J.J. Rousseau ile gençliğinde tanışmış olmasını keyifle anlatırdı.
Ayrıca Montesquieu da tesiri altında kalıp okuduğu yazarlardandı…”
Sayfa 59 - Atatürk’ün Kütüphanecisi O’nu Anlatıyor…Kitabı okudu
Kendisi ibadetine bağlı biri değildi, ancak ibadet edenlere hürmeti vardı. Fevzi Çakmak Paşa da dâhil çevresinde namaz kılan pek çok insan vardı. Onlara genelde "Namazınızı da kılın, resim de yapın" dermiş.
Dünya hayatından vazgeçmemeyi öğütlermiş. Kız kardeşinin anlattığına göre, Ramazan ayı ya da kandil geceleri gibi özel zamanlarda
Kitaplar Arasındaki Kare As'larım
• A'dan Z'ye Nâzım Hikmet - Memet Fuat
• Abim Deniz - Can Dündar
• Amistad: Siyah Öfke - David Pesci
• Anna Karenina (4 Cilt) - Lev Nikolayeviç Tolstoy
Mustafa Kemal, ünlü Fransız düşünür J.J. Rousseau’dan da çok fazla etkilendi. Rousseau, pozitivist olmasına karşın bir tanrıtanımaz değildi; fakat dinin kafa işi değil, gönül işi oldugunu düşünüyordu. Rousseau’nun kişi için özgürlükçü, siyasal rejim olarak da cumhuriyetçi olması Mustafa Kemal’i etkiledi. Ayrıca Namık Kemal’in, Rousseau’nun “Toplum sözleşmesi”nin
islam devleti anlayışına aykırı düşmediğini savunması, Mustafa Kemal’in dikkatini çekti ve onu Rousseau’nun fikirleri üzerinde
düşünmeye itti. Mustafa Kemal’e göre, Rousseau’nun “Toplum sozleşmesi” kuramının İslam ve Türk toplum geleneği ile bağdaşması, yeni Türkiye’de cumhuriyete geçişi kolaylaştırıcı bir etki yaratabilirdi.
Ulu Önder Mustafa Kemal Atatürk
Bazı kitapları başka bir ilgiyle okuduğunu biliyoruz. Bu okumaları sırasında düştüğü kenar notları ilginç ve önemlidir. Fransız düşünür J. J. Rousseau'nun İnsanlar Arasındaki Eşitsizliğin Kaynağı adlı eserini, orijinal dilinden, derinlemesine okumuştur.
Sayfa 56Kitabı okudu
Atatürk’ün, Fransa devriminin düşünsel hazırlayıcıları arasında üzerinde en çok durduğu, eserlerini okuduğu ve kendi düşünce ağının oluşmasında en çok yararlandığı düşünürlerin başında J. J. Rousseau gelmektedir.
Sayfa 15 - Türk Tarih Kurumu Yayınları