Siyasal Faydacılık: Tarihsel Gelişimi ve Çözümlenmesi
Aristippos ve Epikuros’un hazcı yaklaşımına daha bilimsel bir boyut getiren İngiliz faydacılığının kurucusu Jeremy Bentham, hazzı sayısal olarak hesaplanabilen ‘Util’ isimli birimler bazında ele alıp herhangi bir konuda yapılacak eylemin seçileceği zaman bu util birimlerinin toplanıp seçimlerin kıyaslanarak en fazla haz ve fayda barındıran tercihin yapılmasını önermiştir. Takipçilerinden diğer bir İngiliz kitle faydacısı olan John Stuart Mill bu aritmetiği aşırı yalın bularak konuya daha aydınca, vicdani ve sosyolojik boyutlar katmıştır. Bu filozoflar önderliğinde İngiliz faydacılığı başta oy hakkının genişletilmesi olmak üzere siyasal çatıda önemli yapısal gelişmeler sağlamıştır. (Dr.Muhammet Barkım Canlıoğlu, Basılmamış Yüksek Lisans Tezi, Sayfa 7)
Konu doğruyu ve yanlışı düşünmeye geldiğinde ahlak felsefecileri işin uzmanlarıdır. Robert Hinde'nin az ve öz tanımıyla, ahlak felsefecileri "ahlaki kuralların mantıkla oluşturulmasının zorunlu olmamasına rağmen mantıkla savunulabilmelerinin zorunlu olduğunda" hemfikirdirler. Bu ahlak felsefecileri kendilerini birçok farklı yolla sınıflandırırlar ancak çağdaş terminolojide en büyük ayrım "ahlakbilimciler" (örneğin Kant gibi) ve "sonuççular" (sonuççulara Jeremy Bentham (1748-1832) gibi "faydacılar" da dahildir) arasındadır.
Reklam
. Avantajlarını açıkça görmedikçe, erkeklerin size hizmet etmek için küçük parmaklarını hareket ettireceklerini hayal etmeyin. İnsan doğası mevcut malzemelerden yapılmışken, insanlar bunu asla yapmadı ve asla yapmayacak. . . .
Bir ülkede görülebilecek en tehlikeli salgın, ahlâktan bağımsız din fanatikliğidir.” - Jeremy Bentham
Jeremy Bentham
" Ona göre ilahi iradeyi tanıma işi tamamen özneldir ve bu yüzden kaçınılmaz olarak kusurludur. Buna karşılık, faydacılık ilkesini benimseyerek bizler için neyin iyi olduğu konusunda net bir fikre sahip oluruz ve böylece eylemdeki ilahi iradeyi görürüz. Zira Tanrı, çok sayıdaki insanın mutluluğunu artırmayacak bir şeyi neden istesin?"
Sayfa 63 - PegasusKitabı okuyor
En Etkin 100 Filozof
1. Thales 2. Anaksimandros 3. Pisagor 4. Ksenophanes 5. Heraklitos 6. Parmenides 7. Anaksagoras 8. Empedokles
Sayfa 5
Reklam
Kasım 1785'de bir Türk kayığıyla İzmir'den İstanbul'a yelken açan Jeremy Bentham, günlüğüne şöyle yazmıştı: "Mürettebatımız kaptanın yanı sıra 15 adamdan oluşmaktadır; güvertede 24 yolcu var, hepsi de Türk; ayrıca ambarda 18 zenci kadın köle bulunmakta."
Sayfa 100Kitabı okudu
Jeremy Bentham tarafından gelişti­rilen faydacılığa göre, doğru eylem, en yüksek sayıda in­san için en büyük mutluluğu getiren eylemdir. Herkesin mutluluğunu sağlayan eylem ise en iyisidir.
Sayfa 297 - Türkiye İş Bankası YayınlarıKitabı okudu
Aydınlanma döneminde temelinde derin bedensel dürtüler ya da dini dogmalar bulunan her türlü ahlaki kuralın sorgulanması, eşcinselliğe yeni bir açıdan bakılmasına yol açtı. Montesquieu ve Voltaire eşcinselliğin suç olmaktan çıkarılmasını savundular, ama bunun ahlaki açıdan da kabul edilebileceğini söyleyecek kadar ileri gitmediler. Jeremy Bentham 1785'te yeni bir adım attı. Ahlakı en yüksek sayıda insana en fazla yarar sağlayan şeylere eşitleyen faydacı akıl yürütmeyi temel alarak, kimsenin durumunu kötüleştirmediği için eşcinsel davranışlarda ahlaka aykırılık olmadığını savunuyordu. Eşcinsellik Fransa'da Devrimden sonra, bir dizi ülkede de izleyen yıllarda giderek suç olmaktan çıkarılacaktı. Bu hareket 20. yüzyılın ortalarında yeniden yükselmeye başladı, 1970'lerde ve 1990'larda gey hakları hareketi insan hakları idealinden beslendikçe de göğe doğru tırmandı.
Sayfa 497Kitabı okudu
1789'da Jeremy Bentham'ın hayvan haklarının gerekçeleri üzerine dile getirdiği görüşler, bugün bile hayvanları koruma hareketinin temel şiarı olmaya de var ediyor: "Önemli olan 'akıl yürütebiliyorlar mı?' sorusu değil. 'Konuşabiliyorlar mı?' sorusu da değil. Önemli olan 'Acı hissedebiliyorlar mı?' sorusu." Parlamento'ya 1800'lerden itibaren ayı kızdırma eğlencesine karşı ilk yasalar sunuldu. 1822'de Sığırlara Kötü Muamele Yasası kabul edildi ve 1835'te bu yasa boğaları, ayıları, köpekleri ve kedileri kapsayacak şekilde genişletildi. Aydınlanma Çağında başlayan diğer birçok hümanist hareket gibi, hayvanlara zulüm uygulamalarına karşı çıkış da 20. yüzyılın ikinci yarısındaki Hak Devrimleri sırasında ikinci kez gündeme gelecek ve 2005'te Britanya'daki son kanlı sporun, tilki avının yasaklanmasıyla doruğa ulaşacaktı.
Sayfa 174Kitabı okudu
Reklam
Jeremy Bentham'a göre, haklar özü itibariyle "çıkarlar"dır, bir ödevden yarar sağlayan herkes bir hakka sahiptir.
Kişi, çoğunluğun daha büyük olan iyiliğine zarar vermek istemiyorsa azınlığın şefkatine karşı koyacak biçimde kendini güçlendirmelidir. (Jeremy Bentham)
eğer insanlar cezalandırılmaları amacıyla bir işte çalıştırılacaklarsa, onlara verilecek olan iş bir şekilde onların sevmediği bir iş olmalıdır.
Meslek Seçimi Serbest OlmalıKitabı okudu