Bazı kimseler, kenar bölge “Hükümet”lerinin mücadelesini, Sovyet iktidarının “katı merkeziyetçiliğine” karşı bir ulusal kurtuluş savaşı olarak gösteriyorlar. Fakat bu kesinlikle yanlıştır. Dünyada hiçbir iktidar, Rusya'da Sovyet iktidarı kadar büyük bir ademi-merkeziyetçiliğe izin vermemiş, dünyanın hiçbir hükümeti, halklara bu kadar tam bir ulusal özgürlük tanımamıştır. Kenar bölgelerdeki “Hükümet”lerin mücadeleleri, burjuva karşı-devriminin sosyalizme karşı mücadelesiydi ve halen de öyledir. Burada ulusal bayrak sadece halk kitlelerini aldatmak için kullanılmaktadır, çünkü ulusal bayrak, ulusal burjuvazinin karşı-devrimci niyetlerini gizlemek için popüler ve elverişli bir araçtır.
Sayfa 154 - İnter Yayınları, 1990, 1.basım.Kitabı okuyor
Ekim Devrimi, çiftlik sahiplerinin ve burjuvazinin iktidarını devirip onun yerine İşçi-Köylü Hükümetini kurarak, Şubat Devrimi'nin çelişkilerini bir darbede çözdü. Büyük toprak sahiplerinin ve kulakların mutlak egemenliğinin kaldırılması ve toprakların kırın emekçileri yığınlarının istifadesine devredilmesi; fabrikaların ve işletmelerin mülksüzleştirilmesi ve bunların yönetilrnek üzere işçilere devredilmesi; emperyalizmle bağların koparılması ve soygun savaşına son verilmesi; gizli anlaşmaların yayınlanması ve yabancı bölgelerin ilhak edilmesi politikasının teşhir edilmesi; nihayet, ezilen halkların emekçi kitlelerinin kendi kaderlerini tayin hakkının ilan edilmesi ve Finlandiya'nın bağımsızlığının tanınması - işte Sovyet iktidarı tarafından, Sovyet devriminin başında alınan temel önlemler bunlardır.
Bu gerçekten sosyalist bir devrimdi.
Sayfa 152 - İnter Yayınları, 1990, 1.basım.Kitabı okuyor
Ulusal sorun, kendi içinde bir amaç, kesin değişmez, mutlak bir şey olarak görülmemelidir. Mevcut düzenin yeniden biçimlendirilmesi genel sorununun sadece bir parçası olarak ulusal sorun, tüm kapsamıyla sosyal koşullar, ülkedeki iktidarın niteliği ve genel olarak toplumsal gelişmenin tüm seyri tarafından belirlenir.
Sayfa 149 - İnter Yayınları, 1990, 1.basım.Kitabı okuyor
Bolşeviklerin Müslümanlarına karşı hiç bir savaşı olmamıştır ve olamaz da. Bakü Sovyeti'nin iktidarı, Bakü ve çevresinin bütün milliyetlerinden işçi ve köylülerinin ve her şeyden önce müslüman halkın iktidarıydı ve halen de öyledir.
Sayfa 93 - İnter Yayınları, 1990, 1.Basım.Kitabı okuyor
Bugün varolan baskı biçimlerinden en hilekarı ve en tehlikelisi ulusal baskıdır. Hilekardır, çünkü burjuvazinin haydut suratına çok rahat bir maske olur. Tehlikelidir, çünkü ulusal çatışmalar yaratarak darbeleri beceriyle burjuvaziden uzaklaştırır. Eğer Avrupalı haydutlar, işçileri birbirine karşı kışkırtmayı ve onları dünya katliamının savaş alanına sürmeyi başardılarsa, bu savaşı şu ana kadar sürdürmeyi hala başarıyorlarsa - bunun nedeni, diğer şeyler yanında, Avrupalı işçilerin kafasını bulandıran burjuva milliyetçiliğinin gücünün henüz tükenmemesidir. Milliyetçilik, burjuvaziyi nihai olarak yenmek için söküp atmak gereken son konumdur. Ancak bazı yoldaşlarımızın yaptığı gibi, ulusal sorunu es geçmek, onu görmezlikten gelmek, varlığını inkar etmek, henüz milliyetçiliği yıkmak demek değildir. Kesinlikle değildir! Ulusal nihilizm, sosyalizm davasına sadece zarar verir, çünkü burjuva milliyetçilerinin ekmeğine yağ sürer. Milliyetçiliği yıkmak için, her şeyden önce ulusal sorunu ele almak ve çözmek gerekir. Fakat ulusal sorunu açıkça ve sosyalistçe çözebilmek için, onu, Sovyet hattına oturtmak gerekir, onu bütün yönleriyle ve kesinlikle, Sovyetlerde örgütlenmiş emekçi kitlelerin çıkarlarına tabi kılmak gerekir.
Sayfa 92 - İnter Yayınları, 1990, 1.basım.Kitabı okuyor
Halk Komiserleri Konseyi, Doğu halklarının ezilen ve sömürülen kitlelerinin ve her şeyden önce, haklarından en çok mahrum bırakılan müslüman Doğu'nun kurtuluş hareketlerine yardımcı olmayı, her zaman kutsal görevi olarak görmüştür ve böyle görmeye devam edecektir. Devrimimizin tüm karakteri, Sovyet iktidarının iç doğası, tüm uluslararası durum ve nihayet Rusya'nın emperyalist Avrupa ile ezilen Asya arasındaki coğrafi konumu- tüm bunlar, Sovyet iktidarına, Doğu'nun ezilen halklannın kurtuluş savaşlarında onları kardeşçe destekleme politikasını dikte etmektedir.
Sayfa 91 - İnter Yayınları, 1990, 1.Basım.Kitabı okuyor