Bu, Fareler ve İnsanlar’ı ikinci okuyuşum. Kitapta, her esere nasip olmayan bir etki var. Sarsıcı bir etki. Steinbeck, bunun için çok çaba sarf etmiş gibi görünmüyor. Romanı başarılı ve klasik hâle getiren sebeplerden biri de bu bence. Güzel yarınları düşleyen iki mevsimlik tarım işçisinin yaşamlarının kısa ama önemli bir kesitine şahitlik ediyoruz. İnsan ilişkilerine, hayallere, kapitale, zorbalığa, görünüme ve içeride olup bitenlere sahici bir gözlem yapıyoruz. Yeşil Yol ve John Coffey metinler arasından bize göz kırpıyor. Okur, akıcı diyalogları zihninde tüm canlılığıyla duyabiliyor. Diyaloglarla ilerleyen, betimlemeleriyle film gibi akan bir roman Fareler ve İnsanlar. Zorbalığın birçok biçimine dair izler kolayca okunabiliyor. Okurken hissettiklerimiz ise zata mahsus. Güçlü örülmüş hikâyesiyle yaşanacaklara dair ipuçlarını verse bile okurunu şaşırtmayı her daim başarıyor. Kendinizi olayların gidişatına bırakmakta zorluk çekmiyorsunuz. Salinas Irmağı gibi canlı, akıcı, bayır aşağı ilerleyen bir roman. Hayatın ve doğanın ne kadar benzer olduğunu, engebeleri ve düzlükleriyle okuruna ilmek ilmek örüyor Steinbeck. Empati yüklü bu kült eseri herkes okumalı.
