“Yeryüzünde filler gibi dolaşırsak, nasıl hakkı duyabiliriz ki? Şöyle demişti Hazreti Celâleddin-i Rumî: '... Şems Doğu'dan gelir, ışığın ayak seslerine bir kulak ver...? Peki ama Doğu'dan gelen Şems’i nasıl karşılarsınız? Sadece gözlerinizi açık tutarak. Görmenin tek yolu gözlerinizi kâinata ve etrafınızdaki yaradılışa açık tutmaktır. Ayetler oradadır.”
Vahdetü'l-vücuda dair bir parça izahat istiyorsunuz.
Bu meseleye dair Otuz Birinci Mektup'un bir Lem'a'sında, Hazret-i Muhyiddin'in bu meseledeki fikrine karşı gayet kuvvetli ve izahlı bir cevap vardır. Şimdilik bu kadar deriz ki:
Bu mesele-i vahdetü'l-vücudu şimdiki insanlara telkin etmek, ciddi zarar verir. Nasıl ki teşbihat ve temsiller, havassın elinden avamın eline
Sayfa 316 - RNK
Sana hakikati açıklayacağım...
Kulak ver ilahi söze...
tefekkür et dünyanın tek yaratıcısını,
şu ölüm nedir bilmeyeni.
O'dur bütün kainata hükmeden ...
Elözis'in Dini Sırları
Orfizm ilahisi
Evet Vahdetü'l-vücuddan bahseden; fikren seradan süreyyaya çıkarak, kâinatı arkasında bırakıp nazarını Arş-ı A'lâ'ya diken, istiğrakî bir surette kâinatı madum sayıp herşeyi doğrudan doğruya kuvvet-i iman ile Vâhid-i Ehad'dan görebilir.
Yoksa kâinatın arkasında durup kâinata bakan ve önünde esbabı gören ve ferşten nazar eden, elbette esbab içinde boğulup, tabiat bataklığına düşmek ihtimali var.
Fikren Arş'a çıkan, Celaleddin-i Rumî gibi diyebilir: "Kulağını aç! Herkesten işittiğin sözleri, fıtrî fonoğraflar gibi Cenab-ı Hak'tan işitebilirsin."
Yoksa, Celaleddin gibi bu derece yükseğe çıkamayan ve Ferş'ten Arş'a kadar mevcudatı âyine şeklinde görmeyen adama, "Kulak ver, herkesten Kelâmullah'ı işitirsin" desen, manen Arş'tan Ferş'e sukut eder gibi, hilaf-ı hakikat tasavvurat-ı bâtılaya giriftar olur!..
Lemalar - 273
Şöyle demişti Hazreti Celaleddin-i Rumi: ' ... Şems Doğudan gelir, ışığın ayak seslerine bir kulak ver... ' Peki ama Doğu'dan gelen Şems’i nasıl karşılarsınız? Sadece gözlerinizi açık tutarak. Görmenin tek yolu gözlerinizi kainata ve etrafınızdaki yaradılışa açık tutmaktır. Ayetler oradadır."