Kant Etiği
İnsanda insanları çatışmalara götürebilecek olan çıkarlara ve ahlâklara rağmen, “çoğulluğa” rağmen, bireysel veya grupsal çıkarlardan, bunların çoğulluğundan bağımsız, önce insanı amaç görerek isteyebilme ve edebilme özelliğinin bulunduğu, insanı amaç görerek, çıkardan (“çoğul” şekilde görünürleşen doğa nedenselliğinden) bağımsız isteyebilme ve eyleyebilmenin olmadığı yerde, “insanın iki dünyanın yurttaşı” yahut iki tür nedenselliğin muhatabı olarak görülmediği yerde, felsefî bir disiplin olarak Etikten söz bile edilemeyeceği Kant Etiğinin temel kabullerindendir.
ABDULLAH KAYGI
(Kesin Buyruğu Doğru Anlamak)
Sayfa 36
Savaşın kötüğünün sebebi...
“Savaş, yok ettiğinden daha çok kötü insan yetiştirdiği için bir yıkımdır.”
Eski bir Yunanlıdan aktaran: Immanuel Kant
“Sürekli (Ebedî) Barış Üstüne Felsefî Bir Deneme”
Kant Etiği ve Barış Düşüncesi – HARUN TEPE
Sayfa 64
“Bütün ahlak yasalarının yüce mahkemesi olan akıl, savaşı hukuksal bir yol olarak kullanmayı şiddetle lanetler. [çünkü savaş ve elde edilirse zafer, davanın haklı olduğunu herhangi bir biçimde kanıtlamaz]; barış halini de mutlak bir yükümlülük olarak tanır."
Immanuel Kant
“Sürekli (Ebedî) Barış Üstüne Felsefî Bir Deneme”
Kant Etiği ve Barış Düşüncesi – HARUN TEPE
Sayfa 64
“İçinde gizlenmiş yeni bir savaş unsuru bulunan hiçbir antlaşma bir barış antlaşması olamaz.”
Kant Etiği ve Barış Düşüncesi – HARUN TEPE
[Galiba Kant’'ın “Sürekli (Ebedî) Barış Üstüne Felsefî Bir Deneme” yazısından aktarıyor, ayırt edemedim.]
Sayfa 64
İnsan ben sevgisi ile eylemde bulunabileceği gibi, pratik buyruğa göre de eylemde bulunabilir. Kendisinde bir olanak olarak taşıdığı saf pratik aklın belirlenimlerine göre isteyebileceği gibi, çıkarlarını merkeze alarak da isteyebilir. Her iki türden isteme ve eyleme olanağı insandadır, ama yalnız birincisi insan olmayı koruyup yüceltebilir. İnsanı değerli kılan da kendisinde taşıdığı bu ahlaklılık olanağıdır.
Kant Etiği ve Barış Düşüncesi – HARUN TEPE
Sayfa 67
Yalnız ahlaklı ve özgür eylemler barışa giden bir dünyanın kapısını aralayabilir.
Kant Etiği ve Barış Düşüncesi – HARUN TEPE
Sayfa 67
"çatışmasızlık" için harika tespit...
Özgür eyleyen kişilerden -ki bu ahlaklı eyleyen kişiler demektir- oluşan bir toplum, çatışma ve savaşların da ortadan kalktığı bir toplum olurdu.
HARUN TEPE - Kant Etiği ve Barış Düşüncesi
Sayfa 68
sürekli barışa giden yol...
Kant, sürekli barışa giden yolun yalnızca bireylerin “iyi istemeleri”yle ya da ahlaklı eylemleriyle gerçekleşemeyeceğini, bunun gerçekleşmesi için toplumsal düzeyde bir örgütlenmenin gerekli olduğunu düşünür.
HARUN TEPE - Kant Etiği ve Barış Düşüncesi
Savaşlar süregeldiğine göre etik düşünceler başarılı olamamış demektir.
HARUN TEPE - Kant Etiği ve Barış Düşüncesi
Sayfa 70
Etik yaşama, tarihin gidişine yön verememiş, sonuçta başka faktörler karşısında yenik düşmüştür. Bunda şaşılacak bir şey yoktur.
HARUN TEPE - Kant Etiği ve Barış Düşüncesi
Sayfa 70
‘Geist’in ya da ‘geistik’ olanın yaşam karşısında güçsüz olduğu (..) en azından felsefeciler tarafından, iyi bilinmektedir.
HARUN TEPE - Kant Etiği ve Barış Düşüncesi
[Geist (en yakın anlam ile); Tin, ruh, insani yan]
Sayfa 70
Güçlü olanın çıkarlar ya da ben sevgisi olduğunu, sevgi, saygı, barış, dostluk gibi değerlerin, doğrudan çıkarlarla çatışmaya girdiklerinde genellikle kaybettiklerini hepimiz hem kendi yaşamımızdan hem tarihsel gidişten iyi bilmekteyiz.
HARUN TEPE - Kant Etiği ve Barış Düşüncesi
Sayfa 70
barışın önündeki en büyük engel...?
Çıkarların veya ben sevgisinin her şeyden önce geldiği, adaletin yerini güce bıraktığı -güçlü olanın aynı zamanda haklı sayıldığı- bir dünya, özgürlük, ahlaklılık ve barışın önündeki en büyük engeldir.
HARUN TEPE - Kant Etiği ve Barış Düşüncesi
Sayfa 71
Barış ve özgürlük, “politikanın ahlak önünde dize geldiği” bir dünya düzeninde gerçekleşebilir ancak.
HARUN TEPE - Kant Etiği ve Barış Düşüncesi
İnsanlar doğalarında taşıdıkları olanağı -ahlaklı eylemeyi- ne kadar gerçekleştirebilirlerse, hukukun uygulaması olan politikanın, hukukun teorik yanını oluşturan ahlakla çatışması da o kadar azalacak, dünya barışı o kadar yaklaşacaktır.
HARUN TEPE - Kant Etiği ve Barış Düşüncesi
Sayfa 72