Avrupa, kâinatın merkezi saymış kendini ve abeslerini Asya ile Afrika’ya kabul ettirmiş. Parsellere ayrılmış meçhul: Yakındoğu, Ortadoğu, Uzakdoğu... Bu nevzuhur kelimeler, dilimizi geç fethetmiş. Cevdet Paşa, Doğu-Batı kutuplaşmasından habersiz. Ziya Paşa için ikiye ayrılmış dünya: Küfür diyarı ile mülk-ü İslâm.