100 Soruda Türkiye'de Kentleşme, Konut ve Gecekondu

Ruşen Keleş
Görüldüğü gibi, burada, kent türlerini birbirinden ayırmada kullanılan ölçüt, teknolojinin gelişme düzeyi değil, ekonomik örgüt, üretim biçimi ve üretim ilişkilerinin oluşturduğu, toplumun gelişmişlik düzeyidir.
Kentleşme, insanların değer ve davranış dizgelerinde, yaşam biçimlerinde ve dünya görüşlerinde de değişiklik yaratan bir süreçtir
Reklam
Ekonomik ve toplumsal gelişmenin bir plana bağlanmış olmaması ve plan düşüncesinin kapitalizmin doğasına yabancı olması yüzünden, kentleşme hareketini de bir plan çerçevesinde ele almak olanağı yoktur. Bunun doğal bir sonucu olarak, ülkenin bir ya da birkaç kenti aşırı derecede büyür ve «dev-kent» niteliği kazanır.
Bu kentlerde, seçkinler ve varlıklı sınıflar, kentlerin özeğinde; yoksul sınıflarla toplumca istenmeyen, azınlık gibi kümeler ise kent sınırlarına yakın yerlerde otururlar. Belli uğraş kümeleri, belli bir sokak ya da mahallede yaşar, çalışır ve bu sokaklarla mahalleler, genellikle o uğraşın adını taşırlar: Kuyumcular, semerciler, çıkrıkçılar, saraçlar, tenekeciler gibi... Varlıklı sınıflar, kentin özeğindeki oturma alanlarını yoksullara terk ederek, dış mahallelerde, yörekentlerde (banliyölerde) yerleşmeye giderler.
Başka alanlarda olduğu gibi, burada da, ezilenler, dar gelirli ve yoksul kitlelerdir. Kendi aile gereksinmelerinden daha çok arsanın iyeliğini elde bulundurarak, topraksız kitlelerin yoksulluktan Kurtulmasını geciktirmek kadar, elindeki an parayı arsaya bağlayarak dondurmak da. ülkenin kalkınması hesabına zararlı bir davranıştır.
Kentleşmeyi yalnız bir nüfus hareketi olarak görmek yeterli değildir. Çünkü, kentleşme hareketini, bir toplumun ekonomik ve toplumsal yapısındaki değişmeler doğurur. O halde, kentleşmenin tanımı, nüfus hareketini yaratan ekonomik ve toplumsal değişmeleri de hesaba katmak zorundadır.
Reklam
Kuşkusuz, evet. Kentler, parçası oldukları ülkenin ekonomik ve toplumsal düzeninin oynaşıdırlar. Onun tüm özelliklerini yansıtırlar. O düzenden bağımsız olarak düşünülemezler. Kentlerin ekonomik ve toplumsal yapılarının özelliklerini, içinde bulundukları ülkenin teknolojik ve ekonomik gelişme düzeyi belirler.
Resim