A’dan Z’ye Sümer

Ali Narçın
BAB
Sümerce bir sözcüktür. Türkçedeki benzer sözcük ise "Baba" dır.
Sümerlerin kil toprağını kağıt olarak kullanıp, yazdıkları bir yazı çeşidi vardı. Kullanılan bu yazı çeşidinin şekli çiviye benzediği için arkeologlar tarafından adına "çivi yazısı" denildi. Gerçek yazının adı ne yazık ki belge yetersizliğinden bilinmiyor. Mezopotamya'nın güneyinde ilk Sümerler "agglütine" sözcüğüne eklemeler getirerek bazı sözcükler türettiler. Bu sözcüklerden bazıları Türk dillerine benzemişse de akrabalık derecelerinin olmadığı ifade ediliyor.
Reklam
Tengri ile dingir benzerliği
Sümerler evreni yaratanların ölümsüz canlı varlıklardan oluştuğuna inanırlardı. İnsan biçimli, insanüstü ve ölümsüz her canlıya "dingir" adı verilirdi. Dingir dili­mizde "tanrı" anlamında kullanılmaktadır.
An:Gökteki yaşam suyunun koruyucusudur. Yaratılışta ilk hareketi sağladığı belirtilen bir tanrı olarak aı.tlahldı.
Temmuz adının kökeni olan Dumuzi:
Tevrat'ta Tammuz adıyla ifade edilir.) Uruk kralıdır. (Araştırmacılar tufandan önce kral olduğunu belirti­yorlar) Apsu'nun gerçek oğludur. Kaynaklarda Enki ile koyun tanrıçası olan Sirtur'un oğlu olduğu şeklinde açıklamalar var. Aynı zamanda bir tanrı olarak saygı gördü. Badtibira' da tapınılmıştır. İnanna'ya aşık olan
Sümerlere ait atasözleri;
1- Benim olan kullanılmadan olsun, senin olanı kullanayım, 2- Bana ne bulduğunu söylemi­yorsun da yalnızca ne yitirdiğini söylüyorsun. 3- Mal mülk uçan serçelerdir, konacak yer bulamazlar. 4-Şimdi koparma, yarın meyve verir. 5- Çok yiyen uyuyamaz. 6-Düşmanlığa yol açan yürek değildir; düşmanlığa yol açan dildir. 7- Bir yalan söyle, sonra
Reklam
Tarihteki ilk ninni;
"Sen acı içindesin, ben sıkıntıdayım, Dilim tutulmuş yıldızlara bakıyorum, Yeni doğan ay yüzüne parlıyor, Kemiklerin duvara dizilecek, Duvarın adamı senin için gözyaşı dökecek, Ağlayıcılar lirlerinin tellerini senin için koparacak, Üzüntü çekenler senin için üzülecek, Keder saçanlar, senin için keder saça­cak ..."
Sümer halkı tanrıların Güneş,ay ve yıldızlarda oturduklarını ve dünyayı oradan yönettiklerine inanırlardıOnlara göre krallar tanrıların yeryüzündeki temsilcileriydi. En önemli sekiz tanrıları ise Sin, Ea/Enki, İnanna, Ninurta, İşkur, Utu, Nusku ve Nidaba-enlil olarak ele alınmış
An-Ki
Sümerlerde evren sözcüğünün karşılığı olarak ifade edilmiştir. An-ki "yer ve gök" anlamına gelen bir sözcük­tür.
Alım
Sümerce bir sözcüktür. Türkçe'yle olan benzer sözcük ise "alımlı" olarak ifade edilmiştir.
Reklam
Du-du
Sümer kralıdır. Tufandan önceki dönemlere ait egemenlik yaptığı hala tartışılıyor. Bu kralın Hüküm sür­ düğü Kent "Şuruppak" adında bir kentti. Kralın tablet­lerdeki belirlemelere göre 18. 600 yıl gibi bir zaman süreci içinde hüküm sürdüğü belirtiliyor. Krallığı ve siyasal kişi­ liği hakkında belge yetersizliği nedeniyle daha ayrıntılı bilgi verilemiyor.
Sümerler, tapınaklarda görevli rahibeleri "genel kadın" gibi görmüşlerdi. Bunlar tanrı adına erkeklerle tapınaklarda cinsel ilişkide bulundukları için kutsal sayılmış ve özel bir kı yafetler giydirilerek toplumdaki diğer kadınlardan ayrılmaları sağlanmıştı. Sümerlerden başlayan bu gelenek daha sonralan Asurlular ve Yahudilerin kültürlerine sıçramıştır.
Anunnakiler
Kaynaklarda Sümer mitolojisinde adı geçen yaklaşık 50 tanrı olduğu belirlenen bir tanrılar gurubudur. Akad dilinde "Annunaki" olarak değerlendirilmiştir. Ge­nellikle bu tanrıların belirgin olarak tanımlandıkları yer ise yeraltı dünyası (Cehennem) olarak belirtiliyor. Bölge­deki önemli kentlerin de tanrısı konumunda olan Annuna gurubundaki bazı önemli tanrılar ise: Tahil tanrıçası Ashnan, Fırat ve Dicle ırmaklarından sorumlu tanrı olan Enbilulu, Su kanallarının sorumlu tanrısı Enkimdu, Yeral­tı dünyasının kraliçe tanrıçası Ereshkigal (Ereşkigal), Rüzgarların tanrısı İşkur, Sığırların tanrıçası Lahar, Fakir­ler, dul ve yetimlerin tanrıçası Nanshe, Yazı ve yazmanla­rın tanrıçası Nidaba, Yüce tanrıça olarak da bilinen Ay tanrısı Nanna'nın karısı Ningal, Işık ve ateş tanrısı Nusku ve dokuma tanrısı Uttu olarak örnek verilebilir
Anal: Sümerlerde yazıcılar (Halk dilinde Lugalzi) kralın yap tıkları icraatları yazıya döküp överlerdi. Yani bir nevi methiye yazarlardı. Bu övgü şeklindeki tabletlerin bir araya getirilerek yaphkları arşive de Anal adını koymuş lardı.
An, daha sonraki dönemlerde Asurlar tarafından da sa h iplenerek tapınılan bir Asur tanrısı olmuştur.
Resim