Ahlâk, Hilmi Ziya Ülken`in 1946`da yazdığı, o gün olduğu gibi bu gün de kendi alanındaki ilk ve tek yapıt sayılabilir. Ülken bu yapıtı üniversiteler için bir ders kitabı olarak tasarlamıştı. Ama incelendiği zaman görülebileceği gibi, ders kitabı niteliğini aşan kapsamlı bir araştırma. Yapıt genel olarak şu sorunları gözden geçiriyor: Ahlaksal eylem, içinde karşıtları barındıran bir bütünlük taşır. Bu bütünlüğü önce niyetlerle istekler, sonra isteklerle eylemler oluşturur. Ahlaksal eylemin son amacı toplumdur, ama bu amacın etkinlik alanı olan vicdan her şeyden önce bireyde eyleme geçer. Bu eylemin amacı olan toplum dar bir topluluktan bütün insanlığa kadar değişebilir. Birçok bireysel eylem bir araya gelip siyasal bir eyleme dönüştüğünde başarı amacı ortaya çıkar. Dinsel ahlâkın istediği şehit, laik ahlâk`in istediği kahraman ve kurban, başarıyı hiçbir zaman eylemlerinin ölçüsü olarak almazlar.
Ahlaksal etkinlikte ölçü olarak yalnızca bir fikrin, bir ordunun zaferi aranacak olursa, ahlâklılık ülküsü yitirilmiş olur.Yapıt, görüleceği gibi, bireyle toplum arasındaki ahlaksal ilişkilerin ve sorumlulukların her türünü nesnel ve tinsel bütün ayrıntılarıyla göz önüne seren bir çalışma.
