Sözler ve Alıntılar
Kütahya Seyitömer Beyinlerinden Sarı Rahibe Mumyasına
Tafonomi, canlıların ölüm sonrası neden çürüdüğü ya da neden çürümeyip kısmi ya da tam olarak mumyalaştığını inceleyen bilim dalıdır. Mısır mumyaları konu ile ilgili olan-olmayan herkesin malumu ve Mısırda ölülerin hangi bitkisel ve kimyasal bileşikler ile mumyalandığı yazılı kaynaklardan güncel moleküler analizlere kadar didik didik incelenmiş durumda. Dünyanın çok çeşitli bölgelerinde mumyalama geleneği var fakat bunlar ile ilgili olarak çok daha az şey biliyoruz.
Sayfa 6 - Aktüel Arkeoloji - Mayıs-Haziran 2018- Sayı:63Kitabı okudu
Mumyalamak
Örneğin Peru çöllerinde ve Kuzey Şilide mumyalaşma için sıcaklık, kuruluk ve topraktaki potasyum nitrat, gereken her şeyi sağlamış. Yine Güney Amerikada Arjantin ve Şili sınırı arasındaki Llulla-illaco dağlarında deniz seviyesinden yaklaşık 6740 metre yükseklikte mumyalaşma soğukluk ve kuraklığın ellerine bırakılmış.
Sayfa 6 - Aktüel Arkeoloji - Mayıs-Haziran 2018- Sayı:63Kitabı okudu
Mumyalamak
ilaçsız/spontan mumyalaşmanın hem kasti hem de tamamen doğal nedenlerle oluştuğunu söylemek mümkün. Seyitömer beyin örnekleri tamamen doğal mumyalaşmaya bir örnek
Sayfa 6 - Aktüel Arkeoloji - Mayıs-Haziran 2018- Sayı:63Kitabı okudu
Bor
Dünya bor rezervlerinin takriben %70’ine sahip olmakla şanslıyız ve bu rezervler en çok Balıkesir ve Kütahya gibi Batı Anadolu illerinde mevcut. Bu beyinleri taşıyan bedenler hem biyo-genez ile (yaşarken) hem de diyagenez ile (ölüm sonrası dokuya difüzyon) ile bora maruz kalmışlardı. “Borcam” adını hepimiz duymuşuzdur ama buradaki “bor” ön ekinin cama ‘ısı direnci sağlamak için” katılan bor elementinden geldiğini bu derece yaygın şekilde bilmeyiz. Kütahya kendine has toprağı ile bu boru sağlamıştı. Bor, Kütahya’yı meşhur eden porselen üretiminde de kullanılan bir element
Sayfa 9 - Aktüel Arkeoloji - Mayıs-Haziran 2018- Sayı:63Kitabı okudu
En ilginç özelliği ise sona sakladım: Toprakta ve beyin dokularında bor varlığı. “Mumyalaşma” ve “eser elementler” anahtar kelimeler olarak tıbbi veri tabanlarında tarandığı zaman karşıma çıkan en çarpıcı makalelerden birinde eski Mısırda Tutankhamon ve Deir-El-Bahari mumyalarında bor elementine rastlandığı, mumyalaşmamış ceset örneklerinde ise bora hiç rastlanmadığı vurgulanıyordu. Bu durumu keşfeden Alman araştırmacılar, borun mumyalama solüsyonlarına kasti olarak konduğunu öne sürmüşlerdi ki; borun antik çağlarda da bilindiğine dair çok sayıda kanıt mevcut.
Sayfa 9 - Aktüel Arkeoloji - Mayıs-Haziran 2018- Sayı:63Kitabı okudu
Bor
Bu arada bazı Rus bilim insanlarının anatomi araştırmalarında kullanılacak insan kadavralarını formaldehit bile kullanmadan bor ile koruduğunun altını çizelim. Borun ısı direnci dışında ciddi düzeyde mikrop öldürücü ve “insect repellant” yani böcek uzaklaştırıcı etkileri de var.
Sayfa 10 - Aktüel Arkeoloji - Mayıs-Haziran 2018- Sayı:63Kitabı okudu
Seyitömer beyinleri, sulu ya da kuru ortamda mumyalaşmış örneklere kıyasla bir başka özelliğe daha sahipti. Bu beyinler kendi doku suları içerisinde adeta "pişmişti".
Sayfa 9 - Aktüel Arkeoloji - Mayıs-Haziran 2018- Sayı:63Kitabı okudu