All About Space - Sayı 8 - 2021/08
All About SpaceQuotes
Peki neden yeni bir fiziğe ihtiyaç duyuyoruz.
Çünkü iş evrenin en büyük gizemlerini
açıklamaya geldiğinde, eski fizik yeterli
gelmiyor. Evrenin nasıl çalıştığı ile ilgili en iyi
tablomuz Standart Model. Standart Model
kozmosun bir kullanım kılavuzu niteliğinde.
Bu model, bu sayfayı oluşturan atomlardan,
sayfadan yansıyan fotonlara kadar evrendeki
her şeyin ‘içindekiler’ listesi gibi. Örneğin,
Higgs bozonu her şeye kütlesini veriyor.
Ancak görelilik ortaya çıktığından
beri,Standart Model’e meydan okuyan bir
kozmik çıkmaz mevcut. “Günümüzde Standart
Model’in tamamlanmadığına dair geçerli
kanıtlar var.” diyor Kentucky Üniversitesinden
teorik fizikçi Susan Gardner. Evrende tespit
ettiğimiz kütle çekimini açıklayacak kadar
madde olmadığı görülüyor. Galaksilerdeki
yıldızlar, galaksiler sadece görünür maddeden
oluşsaydı dolandıkça dağılmaları gerekirdi.
Dolayısı ile astronomlar kütle çekimi sağlayan
ancak görünemeyen gizemli bir şeyin varlığını
ortaya attılar: karanlık madde.
Sayfa 18Kitabı okudu
Kuyrukluyıldızlar yüksüz sodyum
gazından oluşan kuyruklara sahipler.
Bu durum net olarak ilk defa
Hale-Bopp kuyrukluyıldızında
gözlendi.
Sayfa 88Kitabı okudu
Dünya’da her şey epey sıkış tepişken, dış
uzay hiç öyle değil. Bilim insanları uzay
ortamının çok düşük yoğunluğa sahip bir
vakum olduğunu belirtiyorlar. Soluduğunuz
havanın yoğunluğu metreküp başına 1 kg iken
demir döküm bir tavanın yoğunluğu bundan
10.000 kat daha fazla. Ancak dış uzaydaki
yoğunluklar bundan çok daha düşük, havadan
yaklaşık trilyon çarpı trilyon kat daha az.
Bu aşırı düşük yoğunluğun sebebi çok
bariz: evrenin inanılmaz hacmine kıyasla
içindeki madde çok az. Evrende Dünya gibi
yoğun noktalar çok nadir; evrenin büyük
çoğunluğu sadece boşluk. Fakat her zaman
böyle değildi. Büyük Patlama’dan sonraki
birkaç dakika içinde evren yıldız çekirdekleri
ile kıyaslanacak yoğunluğa sahipti. Evren
genişledikçe yoğunluğu dramatik bir şekilde
azaldı. Kütle çekimi ise bu etkiyi sadece
büyüttü: evrendeki maddeyi birbirine çekerek,
uzay boşluğunu oluşturan çok büyük vakum
ortamları yarattı.
Sayfa 87Kitabı okudu
Araştırmacılar Chicxulub’a
çarpan cismin 66 milyon yıl
önce dinozorların hükmünü
sonlandırdığı konusunda son
derece netler. Bu büyük çarpışma 21 ila 921
milyar nükleer bombaya eşdeğer bir enerji
açığa çıkardı, yani aslında dinozorların
canını sıkan tek şey bu çarpma değildi.
Bu çarpışma, jeologların Kretase-Tersiyer
(K-T) yok oluşu olarak adlandırdıkları
süreci başlattı ve bu olayda Dünya’daki
hayvanların yaklaşık %80’inin nesli
tükendi.
Sayfa 61Kitabı okudu
Kontrol edemediğin şey için endişelenme.
COVID’i kontrol edemiyorum, dolayısı ile
bunun için endişelenmenin bir yeri yok.
Yapabildiğine odaklan. En önemli şey
modunu yüksek tutmak. Modumuzu yüksek
tutup, Dünya’ya ne zaman döneceğimize dair
iddiaya girdik. Tüm bunlar izolasyonla başa
çıkmak için yaptığım şeylerin bir kısmı.
Sayfa 59Kitabı okudu
İnsanlık için evreni ve
varoluşu anlama çabası
sonu gelmeyecek bir
yolculuk. Bu, bir bebeğin
doğmadan önceki
hayatını hatırlamaya
çalışmasına benziyor
gibi görünse de kozmos bize bunu
yapabilmemizi sağlayacak ipuçlarını
bırakmış neyse ki. Bu izleri takip
ederek Büyük Patlama’ya yani evrenin
doğumuna kadar gidebiliyoruz ve
evrenin -görebildiğimiz- mekanizmalarını
çalıştıran temel kuvvetlerini
gözlemleyebiliyoruz. Bu gözlemleri
yapabilecek teknik donanımımızın
olmadığı dönemlerde, fizik ve matematik
başta olmak üzere çeşitli disiplinler
yardımıyla bu kuvvetlerin varlığını
tahmin edebilmiştik. Aslında bu bakış
açısıyla konuyu ele aldığımızda, akılcı
düşüncenin evrenin dokusundaki en
temel malzeme olduğu sonucu ortaya
çıkıyor.
Yukarıdan Bakış kitabını NASA’dan
ayrıldıktan hemen sonra yazdım. Emekliye
ayrıldım, son günümü geçirdim ve eve
geldim. Her gün alarmı saat 8’e kurup
hemen yazmaya başlıyordum. Bir bölüm
yazdıktan sonra beynim patlayacak hale
geliyordu. Havuza gidip biraz dinlendikten
sonra ertesi gün için alarmı kurardım. Ertesi
gün 8’de yeniden yazmaya devam... Her
gün bir bölüm yazdıktan sonra Pazarları
dinleniyordum ve böylece iki haftada tüm
kitabı bitirdim.
Sayfa 59Kitabı okudu