Altın Gözlü Kız (On Üçlerin Romanı 3)

Balzac'ın İnsanlık Komedyası'na, Cemil Meriç'in açtığı kapı olan Altın Gözlü Kız'ı okuyarak giriş yaptım.

On Üçlerin Romanı'nın üçüncü ve son kitabı olarak bilinir, Altın Gözlü Kız. On Üçlerin Romanı ise Balzac'ın 1833 ile 1835 yılları arasında yazdığı ve "Paris Hayatından Sahneler" in içinde yer alan üç bölümlük eserinin adıdır. Bu eserde üç kısa roman yer alıyor: Ferragus, Langeais Düşesi ve Altın Gözlü Kız.

Belki de Balzac'a başlanacak en kıytı köşeden başladım. Ama Cemil Meriç'in bu çevirisinin çok kıymetli olduğunu biliyordum ve İletişim Yayınları'nın bu çeviriyi tekrardan edebiyatımıza kazandırdığını öğrenince önceliğimi bu kitaba verdim. Kitabın Başında Mahmut Ali Meriç'in bir sunuşu ve daha sonra Cemil Meriç'in bir önsözü var (Cemil Meriç'in bu "önsözü" aslında Balzac hakkında yapılmış çok kapsamlı bir etüdün kırpılmış versiyonu).180 sayfalık kitabın 90 sayfasını tutan bu ön bilgilendirme Balzac hakkında çok aydınlatıcıydı. Belki Balzac'a başlamak için en uygun roman Altın Gözlü Kız olmayabilir fakat bu önsöz, Balzac'ın ehemmiyetinin idraki için okunması gerekli bir çalışma.

Altın Gözlü Kız'a gelecek olursak eğer. Romanın ilk sayfaları Paris'in sosyolojik çözümlemesini yapar. Toplumun çürümüşlüğü, uzun tasvirler ve analizler ile anlatılır. Bu kısım bana şimdilerde İstanbul'u anımsattı. Daha sonra ise garip bir aşk hikayesi örülür. Bu kısım benim için fazla etkileyici olmasa da gizemli yanı hikayeyi ilginç kılmıştı. Cemil Meriç'in yorumu ise: "...bu, hacim bakımından küçük, muhteva bakımından çok zengin kitapta bir şehrin nasıl otopsisi yapıldığını öğrenmemizdendir. Altın Gözlü Kız, dehanın ebediyete armağan ettiği tılsımlı abidenin mütevazı fakat karakteristik bir cephesidir; maceranın romantik bir eda arz etmesi, aşk, esrar, ölüm korkusu dolu sahneler, Şark şiirinin bütün ihtişamıyla ışıldayan bir dekor, eserin nezaheti ve sanatın kutsal ışığı içinde güzelleşen memnu ve çirkin bir sevgi, muharririn tezatlarla nasıl oynayabildiğini, hayatı bütün cepheleriyle nasıl tasvir edebildiğini göstermesi bakımından çok enteresandır," şeklindedir. (Jurnal II, 7 Ağustos 1983)

İnsanlık Komedyası, keşfetmek istediğim bir dünya ve Altın Gözlü Kız benim için doğru kapı oldu.

Tabiki harika bir balzac kitabı daha. Cemil meriç tarafından yazılmış önsözde enfes ve balzac hakkında oldukça bilgilendirici. Fakat fazla uzun olmuş önsözün önsözüyle birlikte ;) özsözden kitaba başlayamadım. O kadar yani. Balzac yapıtları hakkında detaylı bilgi almak isteyen arkadaşlara özellikle önsözü tavsiye ederim :)))