Amerika Kıtasının Müslüman Denizciler Tarafından Kolomb Öncesi Keşfi ve Piri Reis
Fuat SezginSözler ve Alıntılar
Yaklaşık sekiz yüzyıl süren Arap-İslam kültür dünyasının yaratıcı dönemi modern kartografya tarihçileri tarafından hemen hemen hiç bilinmezken, Menzies Kuzey Asya ile ilgili oldukça ayrıntılı kartografik tanıtımını Çinli deniz subaylarına mal etme yetkisini kendisinde görmektedir. Söz konusu verilerin toplanmasının çok uzun zaman gerektireceği gerçeğine rağmen, Menzies bu uçsuz bucaksız alanın haritasının 1421 ile 1423 tarihleri arasında gerçekleşen Çin deniz seferi sırasında çıkarıldığını varsaymaktadır.
Sayfa 20Kitabı okudu
Piri Reis haritasının kıyı şeridi enlem ve boylam olarak bazı noktalarda modern atlastan neredeyse hiç sapma göstermemekte, bazı noktalardaysa sadece 0.5° ila 2º'lik bir sapma görülmektedir. Bu da 18'inci yüzyıl öncesi Avrupa kartografya tarihinde görülmeyen bir mükemmellik derecesidir.
Sayfa 28Kitabı okudu
Arap-İslam kültür çevresinde yaşayan astronom ve coğrafyacıların gökyüzünü dünyanın farklı bölgelerinden, uzun yıllar aralıksız gözlemlediğini unutmamak gerekir. Bunlar gelişmiş, aletlerle donanmış, gözlemevleriyle enlem ve boylam ölçmüş ve toplanan veriler ışığında dünya haritaları çizmiş veya bunları düzeltmişti.
Sayfa 20Kitabı okudu
Avrupalı "kaşifler" tarafından kullanılan haritaların Arap-İslam menşeli olması gerektiği yolundaki yukarıda kaydedilen düşüncem: yani haritalara işlenen birçok ada ve sahillerin boylamları açısından karşılaşılan doğruluk derecesinin, Avrupa'da 18. yüzyıla kadar gerçekleştirilemiyecek olmasıdır. Avrupa kültür dünyasında gerçek boylam ölçümünde yaşanan zorlukların daha uzun bir süre aşılamadığı coğrafya tarihinde uzun zamandır çok iyi bilinmektedir.
Sayfa 38Kitabı okudu
...dört haritadan üçü, yani Piri Reis, Juan de la Cosa ve Alberto Cantino tarafından çizilen haritalar birbiriyle ilintili gibi görünmektedir, ancak birinin diğerinden kopya edildiğine dair herhangi bir işaret yoktur. Ama tümünün bir ana nüshadan çıkmış olma ihtimali mevcuttur. Tabii burada önemli olan nokta, her üç haritadaki ve özellikle de ilk ikisindeki Brezilya sahil şeridi tasvirinin hem enlem hem de boylam olarak şaşırtıcı derecede gerçeğe yakın bulunmasıdır. Ortak noktalar bazı adaların yerleştirilişinde de görülmektedir. Bu da ana haritanın enlem ve boylam ağı taşıdığı ve çok sayıda doğru bir şekilde ölçülmüş koordinatalara dayandığı sonucuna götürüyor. O tarihlerde gerçeğe çok yakın boylam ölçümünün yapılabildiği tek bölge Arap-İslam kültür dünyasıydı. Avrupa'da bilinen, boylam farklarının, astronomik olayların, özellikle ay tutulmalarının iki ayrı yerde gözlemleri ile zaman farkı ölçme metodu idi ki bu, doğru ve taşınabilir kronometre henüz olmadığı için kabul edilebilir bir doğruluk sonucuna ulaştırmıyordu. Bunu bizzat Kolomb'un da başını ağrıtan koordinat ölçme çabalarındaki büyük hatalarında da görmek çok aydınlatıcıdır. Kendi ifadesine göre Kolomb, 14 Eylül 1494 günü ay tutulmasını gözleyerek (Haiti'nin güney doğusunda kalan) küçük Saona adasıyla Portekiz'in Cape St. Vicente arasındaki boylam farkını 5½ saat yani 82°30' olarak ölçmüştü. Gerçek değer 59°40' idi.
Sayfa 34Kitabı okudu
Benim vardığım sonuç, Arap-İslam dünyası kaynaklı İtalyanca versiyonunun Kolomb'a ulaştığı ve bu haritanın Kolomb'u yolculuklarına teşvik ettiği yönündedir.
Sayfa 55Kitabı okudu
Wiegand, Piri Reis'in verdiği çok sayıdaki bilgilerin içinde, adı geçen bölgedeki gerçeklerle örtüşmeyen tek bir sava bile rastlamamıştır.
Sayfa 51Kitabı okudu