Ateistler İçin Din

Yazarın okuduğum ilk kitabı ve kesinlikle son olmayacak. Kitap oldukça derin sayılan konuları işlemesine rağmen oldukça anlaşılır, hatta akıcı. Birçok satırın altını çizmek, alıntı yapmak ve kesinlikle dönüp dönüp okuma ihtiyacı hissettim. Bunun nedeni ise okuduklarımın bende daha kalıcı bir yer etme isteğimin olması, ki yazar da hayatımıza uygulamak istediğimiz her davranış ve duygunun tekrar tekrar hatırlatılmasının faydasından sıklıkla bahsediyor.
Kitabın konusunda gelirsek, Hristiyanlık, Yahudilik ve Budizm'i ele alınarak yazılan kitap, hayatlarımıza dini körlemesine uygulamak ya da tamamen ret etmek yerine, bize olumlu yönde anlam katabilecek kuramları seçerek uygulayabileceğimizi örneklendirerek anlatıyor. Bana bir çok anlamlı gelen noktası olduğunu belirtmeden geçmek istemiyorum. Hatta bu fikrin ilk yaratıcılarından olduğu belirtilen Auguste Comte'un hayatı ve kitaplarını sıkı takip altına almayı düşünüyorum. Kesinlikle tavsiye edebileceğim bir kitap.

Kitapta zaten ateistlerden dinlere inanmasını beklemediğini en başta vurguluyor. Sadece dinlerin yaşamımızdaki yerini anlatmak istemiş yazar. İyi güzel hoş fakat saydığı dinler arasında İslam da olmalıydı. Neden ele almamış bunu yazarla tartışmak isterdim. Onun dışında anlatılanrın bir kısmı bildiğimiz şeyler. İyilik, doğruluk gibi kültürlere etkisi anlatılmış. Tarihe yer yer değinmiş. Bildiğimiz ve duyduğumuz şeyler çoğu. Bazı cümleleri ise insana tokat gibi vuruyor.

Alain de Botton'un "Ateizm 2.0" adı altında başlattığı, en koyu ateistlerin bile dinlerden öğrenecek bir şeyleri olduğuna dair savları tesbih gibi dizdiği bir kitap.

Açıkçası kitabı dinciler ve dinlerden nasıl daha çok nefret edebilirim umuduyla açtım, ama an itibariyle hafta sonu kiliseye gitmeyi düşünüyorum.

Kitaptaki düşüncelerin bir özetini yazarımızın kendi ağzından tester olarak buraya bırakıyorum: https://www.youtube.com/watch?v=2Oe6HUgrRlQ

Bu, yazarın okuduğum ikinci kitabı. Daha önce okuduğum "Felsefenin Tesellisi" kitabında insanın bu dünyadaki acılarla baş etme yöntemlerini felsefecilerin düşünceleri üzerinden inceliyordu Botton. Ben bu kitabı diğeriyle bağlantılı, hatta aynı derde deva bulma arzusunda gördüm.
Kitap, dünyada ateizmin giderek yaygınlaşmasının dinlerin yüzyıllar boyu elde ettiği faydalı birikimlerden yararlanma olanağını elimizden aldığını ifade ediyor. Dine karşı duruşun toptancı bir zihniyetle ele alınması ateistleri dünyadaki acılar, üzüntüler, kayıplar, hastalıklar konusunda daha savunmasız bırakmıştır.
Yine dinlerin insanları bir araya getiren, kaynaştıran topluluk ruhu; yaşadığı sıkıntılar konusunda insana hissettirdiği yalnız olmadığı düşüncesi; dini kurumlar vasıtasıyla üstlenilen sorumluluğun azalması gibi bir çok olumlu özelliğin görmezden gelinmesinin ateistleri kuru ve tatsız bir yaşama sürüklediğinden bahsediliyor.
Aslında sadece ateistler değil hala inançlı olan insanların da dindar yaşam tarzından uzaklaşıp seküler yaşama uyum sağlamaya çalıştığı düşünülürse bu kitabın birçoğumuza hitap ettiği görülecektir.

10 başlık altında hangi eksiklerin dinler vasıtasıyla nasıl giderilebileceğine öneriler sunuyor Alain de Botton. Gerçi Hristiyanlık dini ağırlıklı olarak ele alınmış kitapta ama insanların temel dertleri ortak olduğu için bu çok göze batmıyor.

Ateizm (tanrı tanımazlık) bir yaratıcının varlığını reddetmektir. Ateizmi benimseyenlere de ateist denir. Bu sebeple, Botton'un kitabının ismi ilgi çekmekte. Okuyucu sormadan edemiyor: ateistler için din olur mu? Olmaz elbette ama her inanç bir dine dönüşebilir; ateizm de. Botton bu kitabında, ateistlere bir din önermiyor ya da ateistlerin dine nasıl baktıklarını anlatmıyor. Kitabında bahsettiği konu, ateistlerin ya da sekülerlerin dinlerden öğrenecekleri, hayatlarına uygulayabilecekleri pek çok şey olduğu. Bunlar arasında; bilgelik, topluluk halinde yaşama, kibarlık, eğitim yöntemleri, şefkatli olma, kötümserlik, bakış açısı, sanat, mimari ve kurumlar var. Yazar, kitabını şu cümlelerle temellendiriyor: "Modern ateizm, temel ilkeleri çürütüldükten sonra bile inanç sistemlerinin çok sayıda farklı yönünün geçerliliğini korumayı başardığını görmeyerek önemli bir hata yaptı. (...) Dinlerde seküler hayatın en inatçı en ihmal edilmiş hastalıklarının birkaçını dindirmek için yararlanabileceğimiz çok sayıda, yetenekli kavramlarla dolu bir deponun bulunduğunu keşfedebiliriz." (s.12, 13). Kitap en çok Hıristiyanlıktan bahsediyor. Zaman zaman Yahudilik ve ara sıra da Budizmden örnekler veriyor. Eserin iyi yanlarından biri, bahsedilen bir yer ya da kişinin fotoğrafını da paylaşması. Hem öğrenerek hem düşünerek hem de eğlenerek süren, faydalı bir okuma oldu.

Ayrımcılığın böylesine sert ve acımasızca bir biçimde uygulandığı düşünüldüğünde, birçoğumuzun kendimizi bir şeylerden öç alırcasına mesleklerimize adamayı seçmemiz hiçte şaşırtıcı görünmüyor.

Dinin doğa üstü gücünü sevmeyenlerin görüşlerini ele alıyor. Herkesin inancı kendine özgü. Onu yok saymak mümkün değil. Öte yandan kimi düşünceleri ve uygulamaları mantıklı geldi. Bu görüşleri tartışarak ve gözlem yaparak gerçekleştiriyorlar. İnançlarımiz farklı olsa da anlasacagimiz noktaları görmek mümkün.