Lisedeyken Avrupa’nın hep bizimle savaştığını düşünürdüm. Sanırdım ki tek dertleri Osmanlı. Oysaki birbirleriyle çatışmaya ara verdikleri dönemlerde bu tarafa dönüyorlarmış. Bu kitap öncelikle bunu detaylarıyla ortaya koyuyor.
Yine bu kitaptan, İspanyolların hızlı yükseliş ve düşüşünü, Fransızların büyük ölçekte standart istikrarını, İngilizlerin kendi düşünce adamlarının ürettiği aristokratik liberalizme sahip çıkarak imparatorluğa evrilişini, Almanların sahneye en son çıkıp tiradlar biriktirdiğini, Osmanlı’daki dönüşümün Cumhuriyeti zaten mecbur kıldığını gerekçe ve örnekleriyle öğreniyoruz.
Tarih yazmak başka tarihi felsefesiyle yazmak bambaşka. Yazar bu konuda büyük oranda başarısız olsa da, en azından bir Niyazi Berkes entelektüelliğine sahip olmasa da iyi iş çıkarmış. En azından tutarlı, kompakt ve tarafsız kalabilmiş.
