Şipka'nın kanlı bir düşüş olması tarihimizin bu büyük sayfasından büyüklüğü kaldıramaz. "Zama" Anibal için bir mağlubiyet, Waterloo, büyük Napoleon için bir mahvolma; Plevne, Osman Paşa için bir sükut olmuştu. Fakat imkansızlıklar önünde bile aciz göstermeğe tenezzül etmeksizin -tâbirimi maruz görünüz- mağlubiyet rütbesini kazanmış olan bu kumandanlar, milletlerinin ve tarihin ebedi olarak hürmetine layık oldular.