Osmanlı Devleti'nin tarih, hukuk, edebiyat, eğitim, tefekkür gibi birçok önemli alanda yetiştirdiği ve Doğu ve Batı'yı iyi tanıyan müstesna devlet adamlarından biridir. Ahmed Cevdet Paşa (1823 - 1895) değişik konulardaki birçok eseri yanında, millî kültür tarihimiz açısından çok önemli olan Belâgat-ı Osmâniye'yi de kaleme almıştır.
Belagat-ı Osmaniye
Türk milletinin asırlar boyunca elde ettiği üslup, düşünce ve terkip gücünü ihtiva eden Belâgat-ı Osmâniye, bugün de ilmi ve edebi değerini koruyan, kendisinden önce ve sonra yazılmış benzer eserler arasında en mükemmel kabul edilen klasik ve orijinal bir belâgat kitabıdır. Eser neşredilinceye kadar, Türkçenin de bir belâgat kitabı olabileceği hiç düşünülmemiştir. Neşredildikten sonra ise eser hakkında müspet ve menfi birçok tartışma yapılmış, bu konuda pek çok kitap ve makale kaleme alınmıştır.
Devrinde büyük bir rağbet gördüğünden dolayı, eserin eski harflerle yedi defa muhtelif baskısı yapılmıştır. Bu baskıda ise eserin üç ayrı matbu nüshasına dayanılarak mukayeseli ve transkripsiyonlu metni okuyucuya sunulmuştur. Metinde yazarın kendi üslubuna ve diline dokunulmayıp, okuyucunun kolayca faydalanması için eserin sonuna sözlük eklenmiştir. Bu baskıda eserin orijinal metni de yer almıştır.
Eser, iyi anlaşılıp değerlendirildiği takdirde, son yıllarda ilim, düşünce ve sanat ufkumuzda, eski ve yeni arasındaki kültür kopukluğunu ve boşluğunu büyük ölçüde giderecektir.
