Aşçıların Ellerine Sağlık

Bilim Çocuk - Sayı 157 (Ocak 2011)

Bilim Çocuk Dergisi
kaynatılmış bir yumurtanın sarısı neden grimsi yeşil bir renk alır?
Yumurtanın akındaki proteinlerin yapısında hidrojen ve kükürt gibi elementler bulunur. Yumurta uzun süre kaynatıldığında proteinlerin yapısı bozulduğundan bu elementler açığa çıkar. Açığa çıkan hidrojen ve kükürt birbirleriyle birleşir ve hidrojen sülfür gazı oluşur. Bu gaz, yumurtanın sarısında bulunan demirle birleştiğinde grimsi yeşil renkte bir bileşik olan demir sülfür açığa çıkar. Bu renk değişikliği sağlığımıza zararlı değildir.
Yumurta kaynatılırken kabuğu neden çatlar?
Yumurtayı kaynatmaya başladığımızda, içinde bulunan hava sıcaklığın etkisiyle genleşir yani daha çok yer kaplar. Genleşen hava yumurta kabuğundaki minik deliklerden dışarı çıkmaya çalışır. Ancak bazen havanın kuvveti yumurta kabuğunu çatlatır. Kaynatacağımız yumurtanın bir ucuna toplu iğneyle minik bir delik açarsak çatlamasını önleyebiliriz.
Sayfa 14 - Aylık Popüler Bilim DergisiKitabı okudu
Reklam
Petrolün ham maddesi nedir? Petrol neden siyahtır?
Ham madde, bir ürünün elde edilmesinde kullanılan maddelerin işlenmemiş halidir. Petrol, ham maddelerden üretilen bir ürün değildir. Petrolün kendisi bir ham maddedir ve petrolden yakıt, plastik, çeşitli ilaçlar gibi pek çok ürün üretilir. Petrol yeraltından çıkarılır. Oluşumuysa milyonlarca yıl öncesinde ölü bitki ve hayvanların deniz
Patatesi kızarttığımızda dışı neden çıtır çıtır olur?
Patates kızgın sıvı yağda kızartılır. Kızartma işlemi sırasında, yağın yüksek sıcaklığının etkisiyle patatesin yüzeyindeki su molekülleri hızla buharlaşır. Bu şekilde su kaybeden patatesin yüzeyi sertleşir ve çıtır çıtır olur.
Ülkemizin En Büyük Şelalesi
Erzurum denince akla ilk gelen doğal güzelliklerden biri Tortum Şelalesi. Bu şelale, Tortum Gölü’nün kıyısında bulunuyor. Göl, Tev Vadisi’nin ortasından geçen çayın önünün toprak ve kayalarla kapanması sonucu oluşmuş. Su bu gölün sonunda, 48 metre yükseklikten aşağı dökülüyor.
Filler Acı Biberi Hiç Sevmiyor
Afrika’nın bazı bölgelerinde insanlarla filler arasında bir çatışma yaşanıyor. Filler, yaşam alanları gittikçe küçüldüğü için yiyecek bulmakta zorlanıyor. Bu nedenle çiftçilerin tarlalarındaki ürünleri yiyorlar. Çiftçiler de, filleri uzaklaştırmak için onları korkutmaya çalışıyor. Ancak, bunun pek işe yaradığı söylenemez. Çünkü korkan filler saldırganlaşıyor. Sonunda çiftçiler onlara ateş etmek zorunda kalıyorlar. Bir grup doğa korumacı, bu sorunu çözmek için tarlaları fillerden koruyacak bir şey bulmuşlar. Acı biber! Bibere acılığını veren “kapsaisin” adlı kimyasal maddenin kokusu filleri kaçırıyor. Doğa korumacılar, çiftçilere tarlalarının çevresinde acı biber yetiştirmeyi öneriyorlar. Bu sayede tarlalar fillerden korunuyor.
Reklam
Yumurtanın akı çırpılınca neden köpük köpük olur?
Yumurta akında, su, proteinler, mineraller, vitaminler ve şeker bulunur. Protein molekülleri dolanıp yumak olmuş ipliklere benzer. Yumurta akını çırptığımızda yapısındaki proteinler bozulur ve düz bir iplik halini alır. Bir yandan da çırpmanın etkisiyle yumurta akına hava karışır. Bu hava, yumurta akında minik baloncuklar halinde durur. Düz iplik haline gelen proteinlerin bir bölümü bu hava baloncuklarına, bir bölümü de su moleküllerine tutunur. Bu durumda hava baloncukları protein moleküllerinin arasında hapsolur. Yumurta akının köpük köpük olmasının nedeni de budur.
Resim