Bir Hat Sanatı Sergisi Bursa Ulucami
Zafer İhtiyarQuotes
Yazı Çeşitlerinden
Sülüs Yazı
Harflerin 4/6 musattah (düzümsü), 2/6 müdevverdir (yuvarlağımsıdır).
Sülüs lügat manası üçte bir demektir. Niçin bu adı aldığı hususunda çeşitli görüşler varsa da akla rn uygun olanı, harflerin üçte iki kısmında düzlük, üçte bir kısmında meyil hakim olduğu görüşüdür. Ortalama kalem kalınlığı 2-3 mm. dir. Kalem kalınlığı 3 mm’yi aşınca yazı celîleş-meye başlar. Kalem kalınlığı, serçe parmağı kalınlığına ulaşınca yazı celî adını alır. Ulu Cami’de en çok bu yazı çesidi kullanılmıştır.
Sayfa 33
Hat sanatına dair,
Kur’an-ı Kerim’i en iyi şekilde okuyabilme çabaları “tecvid ilmini” ve bir çok Kur’anî ilimlerin ortaya çıkmasına vesile olmuştur. Aynı inanç ve saygı ile Kur’an-ı Mucizü’l - Beyan’ı en güzel yazma gayretleri de hat sanatımızı ortaya çıkartmıştır. Buna bağlı olarak tezhip, ebru,cilt sanatları doğmuş, hatta kağıtçılık, mürekkepçilik bile bir sanat kolu haline gelmiştir.
Kur’an-ı Kerim, okuyu yazmaya büyük önem verir. Nitekim, Cenab-ı Hakk’ın insanlığa ilk hitabı “oku” emridir. Bunun gibi yazı vasıtası olan kalem de okumak kadar üstün görülmüş ve methedilmiştir.
“Yaratan Rabbinin adıyla oku
İnsanı yapışkan bir hücreden yaratan,
Oku, Rabbin sonsuz kerem sahibidir.
Kalemle yazmayı öğretendir.
İnsana bilmediklerini öğretendir.”
(Alâk, 1-5)
Sayfa 30
Muhteşem Minber
Sert ceviz ağcından hiç çivi ve yapıştırma malzemesi kullanılmadan geometrik parçalar birbirine geçirilerek yapılmıştır.
Küçük geçme panoları, geometrik örnekli korkuluk şebekeleri, kitâbe ve tâcının yapımında kündekâri tekniği ( birbirine geçme küçük parçalar) kullanılan bu muhteşem minber için Evliya Çelebi Seyehatnamesi’nde “Çiçek resimleriyle yazılarını, cihan ressamları toplansa yapamazlar, örneği yoktur.” der.
Ek Bilgi;
Mihrapta Güneş Sistemi 9 gezegen yer almaktadır. Ulu Cami’nin minberi 1399 yılında inşa edilmiştir. Güneş sistemi ve gezegenlerin konumlanması hala gerçeğe uygun olup olmadığı tartışılırken bunun yanında Galileo “Dünya yuvarlaktır” dediği tarihler 1600 ‘lü yıllardır. (!) Ve son gezegen Pluton 1930’da tespit edilmiştir. Bu eserdeki detaylar ilim ile dinin birlikteliğinin öneminide göstermektedir.
Sayfa 76
Yazı Çeşitlerinden
Tuğra
Türklerin geliştirdiği bir yazı biçimidir. Önceleri ferman, berat, vakfiye gibi yazılı evrakların baş kısmına konan tuğranın zamanla kullanım alanı yaygınlaşmış, mühürler, paralar, pullar ve kitabelerde kullanılmaya başlanmıştır. Osmanlı padişahlarının -baba adıyla beraber- ismini ve “el -muzaffer daima” dileğini taşıyan tuğraları her padişahla beraber değiştirilir ve yeni padişah tahttan ayrılana kadar devam ederdi. Ayrıca bu yazı biçimiyle ayet, hadis ve güzel sözler de yazılagelmiştir. Ulu Cami’nin güneybatı köşesindeki tuğra da; “Şefâati li ehli’l-kebâiri min ümmetî” “Benim şefaatim ümmetimden büyük günah işleyenleredir” hadis-i şerifi yazılmıştır.
Sayfa 38
Ulu Cami’nin Meşhur Şadırvanı
Bir fıskıyenin yukarısından bir kaynaktan fışkıran su önce küçük mermer kademeye düşüyor, buradan on altı gözenekten aşağıdaki daha büyük mermer kademeye, daha sonra sekiz kanaldan daha büyük bir üçüncü kademeye oradan yine sekiz kanaldan olmak üzere en sonunda on altı köşeli çok büyük havuza latîf bir ses ile dökülür. En alttaki havuz; dünyayı, onun üstündeki; ay ve felekler âlemini, en üstteki bir kaynak, her şeyin kaynağı olan Bir’i yani Allah’ı temsil ediyor gibidir. Âdeta varlık zincirinin hülasası yapılmıştır.
Sayfa 40