Bireysellik ve Kültür Gönderileri
Bireysellik ve Kültür kitaplarını, Bireysellik ve Kültür sözleri ve alıntılarını, Bireysellik ve Kültür yazarlarını, Bireysellik ve Kültür yorumları ve incelemelerini 1000Kitap'ta bulabilirsiniz.MEKÂNDAKİ VERİLİ HER NOKTADAN belli bir uzaklıkta olma durumu olarak düşünülen gezginlik, belli bir noktaya bağlılığın kavramsal zıttı ise. o zaman "yabancı" denen sosyolojik biçim bu iki özelliğin bir sentezidir adeta. (Bu da. mekân ilişkilerinin insanlar arasındaki ilişkilerin belirleyici koşulları olmakla kalmayıp, bu ilişkilerin simgesi de olduklarının bir başka göstergesidir.) Nitekim yabancı, terimin bildik anlamıyla burada sayılmaz, bugün gelip yarın giden gezgin gibi değil, bugün gelip yarın kalan adam gibidir — yani artık daha öteye gitmeyecek olsa da gelip gitme özgürlüğünü tam edinememiş potansiyel gezgin gibidir deyim yerindeyse. Belli bir mekân dairesi içinde — ya da sınırları
mekânsal sınırlara benzeyen bir grup içinde— sabitlenmiştir, ama onun
içindeki konumu temelde, en başta ona ait olmamasının ve ona baştan beri onun bir parçası olmayan, olamayacak nitelikler taşımasının etkisi altındadır
Kültürlülük kişiüstü alandan gelen unsurlar ruhun içinde, adeta önceden belirlenmiş bir uyum yoluyla, onun en derin dürtüsü ve kendi öznel kusursuzluğunun iç önbelirtisi olarak zaten mevcut bir şeyi geliştiriyormuş gibi göründükleri takdirde ortaya çıkar.
Gelecekle ilişkimiz geçmişle ilişkimize koşuttur. İnsan "amaç koyan varlık" olarak tanımlandığında gelecek son derece yetersiz bir biçimde nitelenmiş olur. Bir şekilde uzaklarda olan "amaç", şimdiyle bağlantısı olmayan sabit bir nokta gibi görünür, oysa tayin edici olan halihazırda ki istek, his ve düşüncelerin doğrudan doğruya geleceğe nakledilmesidir. Şimdi, şimdiyi aşması sayesinde var olur. Şimdi ve burada irademizi sergilediğimiz her seferinde, şimdi ile gelecek arasındaki eşiğin gerçek olmadığını, böyle bir eşik olduğunu varsaydığımız anda da onun hem Ötesinde hem de berisinde durduğumuzu gösteririz. "Amaç" kavramı hayatın sürekli hareketinin tek bir nokta etrafında katılaşmasını sağlar (bu sayede rasyonel ve uygulamaya dönük taleplerin çoğunu karşılamayı başarır). "Şimdi" ile "daha sonra" arasındaki kesintisiz zamansal hayat şeridini yutar ve böylece bir yanında sağlam bir şimdiki zaman noktası, öbür yanında katı bir biçimde yerleştirilmiş bir "amaç" olan bir mesafe yaratır.
Mantık açısından bakıldığında, bu da bir çelişki yaratır. Kendini aşan kişi şüphesiz kazanan taraftır, ama aynı zamanda kaybeden taraftır da. Ben. kazanırken kendine yenik düşer; yenilgi yaşarken kazanır. Ama bu çelişki ancak bu birliğin iki veçhesi katılaştırılıp birbirini dışla yan karşıt anlayışlara dönüştürüldüğü takdirde ortaya çıkar. Her alt durumu daha yüksek bir durum sayesinde, onu da daha da yüksek bir durum sayesinde aşan şey, tam da ahlaki hayatın bütünüyle birleşik sürecidir. İnsanın kendini aşması ânın ona koyduğu sınırların ötesine uzanması demektir. Elde aşılacak bir şey olmalıdır, ama bu şey de sadece aşılmak amacıyla oradadır. Dolayısıyla insan, etik bir fail olarak da hiç bir sınırı olmayan sınırlı varlıktır.
Goethe (Haklı seven seviyordur sevilene ne)
Ben seni seviyorsam, Bundan sana ne
Platon'un aşk teorisinin temelinde yatan bütün büyük motifler buraya çıkar: Bu teoriye özel rengini veren bütün özellikler buradan kaynaklanır. Bu özelliklerin listesinin en başında bizim için çok şaşırtıcı bir şey vardır: Karşılıklılık bu aşkın tayin edici, içsel olarak temel önemde bir unsuru değildir. Buna yol açan şey de Yunanlıların saf bir ilişki kavramına sahip olmamalarıdır. Aşkın, öznede var olan ilişkinin bir veçhesi olduğu fikri yoktur onlarda. Karşılıklı bir ilişki olarak dostluk (philia) başlığı altında kategorileşlirilir sevgi. Platon ayrıca şuna dikkat çeker: Sevilen kişide adeta bulaşma ya da şükran hissi yoluyla belli bir karşı sevgi doğar, ama seven kişinin kendisinin erotikası bakımından arızi ve önemsiz bir şeydir bu. Bu erotikanın gücü ve tarzı aldığı cevaptan bağımsızdır ve kendi kendine yeterliğindeki yalnızlık ancak evrensel İdealar âlemine bağlandığında değişir. Ama bu sevginin yöneltildiği İdea bu sevgiye karşılık vermez; nitekim sevginin ilk aşamasının gerçekleştiği dünyevi temsilcisi de sevgiye karşılık vermez. Sevgiye ve karşı sevgiye dayalı bu benzersiz değer ilişkisi Platon tarafından hesaba katılmaz.