Bonobo ve Ateist

Frans de Waal
İçimizdeki Maymun'da insan doğası hakkındaki önyargıları altüst eden de Waal, bu kez de gözlemlerini evrimci biyoloji ve ahlak felsefesi bağlamına taşıyarak eşsiz bir argüman inşa ediyor. İnsan ahlakı denilen şeyin gökten zembille inmediğini, "içten geldiğini" savunuyor: "Ahlaki davranış ne dinle başlamıştır, ne de dinle biter; evrimin ürünüdür." Hayvanlarla aramızdaki bağlar üzerinde duran de Waal, ahlakımızı aşağıdan yukarı doğru açıklamaya çalışıyor. Dinin ahlak üzerindeki rolünün sonradan gelen bir rol olduğunu, işbirliği ve empati gibi doğal içgüdülerimize ek olarak ortaya çıktığını öne sürüyor. Ve bu bağlamda, günümüzde dinin toplumun işleyişi açısından nasıl bir rol oynadığını sorguluyor: "Beş asır sonra hâlâ dinin toplumdaki yeri konusunda kavgaya tutuşuyoruz. Hieronymus Bosch'un zamanında olduğu gibi şimdi de ana tema ahlak. Tanrısız bir dünya canlandırabilir miyiz gözümüzde? Böylesi bir dünya iyi olur mu? Sanmayın ki köktenci Hıristiyanlar ve biyoloji arasındaki savaş bilgiler üzerinden yürütülüyor. İnsanın evrimden şüphe etmesi için kanıtlara karşı epey bağışıklık sahibi olması lazım… Çatışma hakikatle değil, hakikatin ne yapılacağıyla ilgili. Ahlakın doğrudan yaratıcı Tanrı'dan geldiğine inanan birisi için evrimi kabul etmek manevi bir uçurum demektir... Belki sadece ben böyle düşünüyorumdur ama menfur bir davranışta bulunmasını engelleyen tek şey inanç sistemi olan insandan korkarım. Yaşanabilir bir toplum için gerekli özdenetim de dahil, bütün insanlığımızın yapımızda olduğunu neden düşünmeyelim?"
Yazar:
Frans de Waal
Frans de Waal
Çevirmen:
Aslı Biçen
Aslı Biçen
Tahmini Okuma Süresi: 7 sa. 29 dk.Sayfa Sayısı: 264Basım Tarihi: Şubat 2018İlk Yayın Tarihi: 2013Yayınevi: Metis YayınlarıOrijinal Adı: The Bonobo and the Atheist
ISBN: 9789753421065Ülke: TürkiyeDil: TürkçeFormat: Karton kapak

Yorumlar ve İncelemeler

Tümünü Gör
270 syf.
10/10 puan verdi
·
3 günde okudu
Ahlak gökten mi indi?
Kötü bir davranışta bulunmamak için bir inanç sisteminin gerekliliğinin tam bir safsata olduğunu anlıyoruz bu kitap ile. İnsani özelliklerle ilişkili olduğunu düşündüğümüz, özfarkındalık, mizah duygusu, empati, özdenetim ve daha birçok özellik iğ hücre denilen özel bir nöron türünden gelir ve bu hücre bonobolar da dahil başka maymun beyinlerinde de bulunuyor. Paylaşımcılık, başkasının üzüntüsünü algılama, yardımlaşma, toplumsal dayanışma gibi unsurlar hayvanlar arasında da sıklıkla görülüyor. (Mesela beynin başkalarının üzüntüsünü algılamakla ilgili olan kısmı bononolarda çok gelişmiş durumda) Dolayısıyla İnsanın özünde kötü olduğu bakış açısı ortadan kalkıyor yani, doğamız gereği ahlaklıyız ve biyolojik yapımız bu konuda büyük rol oynuyor; otomatik olarak başkalarına ilgi gösteriyoruz ve içlerinde bulundukları durumu sahipleniyoruz. Şunu da eklemek isterim ki: Sinirbilim şu ana kadar maymun beyninin, insan beyninde eşit olmayan tek bir bölümünü bile bulamamıştır. Yasalara ihtiyacımız yok demiyorum, komşumuzun gözünü çıkarmamak için dine ihtiyacımız yok diyorum. Farklı maymun türleri ve kolonileri üzerinde yapılmış olan gözlemler ve bu gözlemler sonucunda sunulmuş olan davranış biçimlerini okumak, gelişmiş maymun olan bizlerle karşılaştırmak inanılmaz keyin vericiydi, iyi okumalar diliyorum!
Bonobo ve Ateist
Bonobo ve AteistFrans de Waal · Metis Yayınları · 2018329 okunma
Reklam
280 syf.
10/10 puan verdi
·
3 günde okudu
Waal'ın keyifli üslubu ve anlaşılır dili sayesinde su gibi akan bir kitap. Empati, dayanışma, yardımlaşma gibi aklâhi unsurlar için bir dine veya inanca sahip olmamız gerektiği yargısını yıkan bir anlatım. Primatların kendi aralarındaki davranışlarını detaylı inceleyen Waal, ahlâkın dinlerden önce primatlar arasında da zaten var olduğuna, evrimin bir parçası olduğuna ve ahlâkın buyruklarda değil bizim kendi içimizde olduğuna dikkat çekiyor. Yargıların kenara bırakılıp okunması gereken bir kitap. Kendisini maymunla kıyaslayamacak kadar kibirli insanlar için can sıkıcı olabilir:)
Bonobo ve Ateist
Bonobo ve AteistFrans de Waal · Metis Yayınları · 2018329 okunma
264 syf.
·
Puan vermedi
·
28 günde okudu
Dinsizim. Aynı zamanda "Ahlaksız" mıyım?
"Din elbette önemli ama aileden, arkadaşlıktan, sadakatten daha önemli değil. Ahlakın yerine dini geçiren insanların sayısı durmadan artıyor. Sana caiz olandan ve olmayandan, mübahtan ve mekruhtan söz edip sözlerini alıntılarla destekliyorlar. Bence neyin dürüstlüğe veya adaba uygun olduğuyla uğraşsalar daha iyi ederler. Bir dinleri olduğu için ahlaka ihtiyaçları kalmamış gibi davranıyorlar." Amin Maalouf - Doğudan Uzakta Bonobo ve Ateist kitabının yazılış amacı, ahlakı, mütevaziliği ve hatta insanların içgüdülerini Tanrı ile açıklamaya çalışan insanlara ithafen yazılmış popüler bilim kitabıdır. Ahlak, şefkat ve diğer duygusal çatışmaların insanlara özgü olmadığını, sürüngenden memeliye geçiş evresinde aslında tüm bu içgüdülerin bizlere evrim sonucu kodlandığını bilmeyenimiz varsa artık öğrensin. Mesela; Şempanzeler birbirlerini leopar saldırılarından kurtarırlar, sincaplar arkadaşlarını tehlikeye karşı uyaran çığlıklar atarlar, Filler düşen yoldaşlarını kaldırmaya çalışır, kuşlar kendi türünün sağlıklı bir şekilde devamı için aşırı artan nüfusunu durdurmak için üremeyi kısıtlarlar, İyi de bir hayvan neden bir başkası için bir şey yapsın? Bu sorunun cevabı da aslında evrim. Özgecilik de kuyruksuz maymun olan insana özgü değil, milyon yıl süren evrimin mutlak bir sonucudur. Mutlaka her bilimseverin okuması gereken müthiş ufku açıcı bir kitap! Keyifli okumalar
Bonobo ve Ateist
Bonobo ve AteistFrans de Waal · Metis Yayınları · 2018329 okunma
264 syf.
·
Puan vermedi
·
36 günde okudu
Ey ahlak! Sen sadece insana özgü müsün?
At gözlüklerini çıkarıp okumanız gereken mükemmel bir eser. Eğer gözlükleri çıkarmazsanız o zaman ise tam bir işkenceye dönüşebilir. Bu tarz kitaplar aklınızdaki bazı soru işaretlerini giderir ama yerine daha fazla soru işareti mutlaka bırakır.. O nedenle bu tarz kitaplar okumaya bir kere başladığınız da artık devam etmek zorundasınız, kara delik gibi Önümüzdeki 27 gün boyunca kitap okuyup uygulamaya vakit ayıramayacağım için bu kitap için değersiz de olsa bu incelemeyi buraya bırakıyorum. Döndüğümde hak ettiği şekilde güncelleyeceğim...
Bonobo ve Ateist
Bonobo ve AteistFrans de Waal · Metis Yayınları · 2018329 okunma
Reklam
264 syf.
8/10 puan verdi
·
8 günde okudu
Ahlakın Biyolojisi
Ahlak sizin için ne ifade ediyor? Buna herkesin farklı bir cevabı olacaktır ama herhalde hepiniz "Toplumun çoğunluğu tarafından kabul görmüş, davranışlarımızı seçerken uymamız beklenen kurallar topluluğu" dersem kabul edecektir. Daha da açarsak bazıları için "Toplumun mutluluğu ve düzeni için gerekli bir şey", bazıları için de
Bonobo ve Ateist
Bonobo ve AteistFrans de Waal · Metis Yayınları · 2018329 okunma
264 syf.
·
Puan vermedi
·
14 günde okudu
Ahlaka Bütüncül Bir Bakış
Bonobo ve Ateist, yazarımızın seneler içinde yaptığı çalışmaların ve bu bağlamda kafasında gezinen düşüncelerin bir sentezi. Kitapta hayvanlar ve özellikle bonobolar üzerinden; ahlakın insanlara din ile sonradan mı yüklenmiş, yoksa zaman içerisinde mi oluşmuş olduğunu irdeliyoruz. Waal kendi gözlemleri, diğer bilim insanlarının çalışmaları ile fikirlerini destekliyor. Karşıt görüşlere de yer veriyor zaman zaman. Üslubu çok temiz, kitap herkesin anlayabileceği şekilde yazılmış. Metin boyunca Waal hiçbir fikrini dikte etmiyor. Kendi sonuçlarına nereden vardığını adım adım açıklıyor; açıklarken kendisini çok etkileyen yazarlardan, ressamlardan da detaylı alıntılar yapıyor. Bir sohbet havasında geçiyor demek yanlış olmaz. Ben bazı kitapların tavsiye ile okunmayacağı, okurun kendisinin ona ulaşması gerektiği kanısındayım. Bu kitap için de bu geçerli, eğer halihazırda ahlâk, din gibi kavramlar üzerine düşünüyorsanız kitabı muhtemelen beğenirsiniz. Ancak böyle bir merakınız yoksa sıkıcı gelebilir. Son olarak, kitapta Elif Şafak'ın adının geçtiğini görmek beni çok şaşırttı. Okumayı düşünenlere şaşırtıcı bir bilgi olarak yazayım dedim. Herkese iyi okumalar
Bonobo ve Ateist
Bonobo ve AteistFrans de Waal · Metis Yayınları · 2018329 okunma
280 syf.
7/10 puan verdi
·
Beğendi
·
13 günde okudu
Okuduğum bölüm gereği kitabı çok merak ederek aldım ve her zaman bu tarz kitaplara karşı oluşan yoğun bilgi akışı beklentisi yine oluştu. Yine tam olarak tatmin olduğumu söyleyemem bu konuda. Bazı noktalarda yazarın tekrara düştüğünü düşünüyorum. Bunun sebebi de sanırım daha basit bir anlatımlı kitap ortaya çıkarmak. Bu açıdan çok başarılı bir kitap. Hemen hemen herkesin anlayabileceği bir dilde yazılmış. Tekrarların yaşandığı noktalarda bağlantılı konularla kitap derinleştirilebilirdi. İnsanların büyük beklenti ve şaşkınlık duyduğu basit davranışların aslında türümüze özgü olmadığını primatların da yapabildiğini gösteriyor. Bunu gösterirken verdiği örnekler çok yerinde ve güzel. Örneğin yaşandığı ana gidiyorsunuz. Yardımlaşma gibi bir davranışın aslında çoğu zaman karşılıklılık ilkesine dayanmadığını ve doğal, içten gelen bir tepki olduğunu anlatırken; hepinizi derinden etkileyebilir. Diğer araştırmacıların, araştırma sonuçlarını insanı yüceltecek şekilde açıklamaya eğilimlerini göstermesi ve yazarın primatları da hatırlatması; yazarın diğer araştırmacılara olan eleştirisi olarak karşımıza çıkıyor. Genel olarak beğendiğim ve ahlak, din, empati, özgeci davranış konularında bilgiler edinmek isteyenlere tavsiyemdir.
Bonobo ve Ateist
Bonobo ve AteistFrans de Waal · Metis Yayınları · 2018329 okunma
264 syf.
·
Puan vermedi
·
10 günde okudu
Merhaba siz güzel insanlar, Bu kitabı okuyup bitirince aklıma şu iki şey geldi, din ve ahlak. Biz insanlar ve canlılarda ahlak anlayışı nereden nasıl meydana gelir, şey gibi düşünün bir köpeğin sahibine sadık olması gibi düşünün. O köpek sahibine sadık ise biz ona hayvan olduğu için sadakat olarak tanımlarken, bir insan bir insana sadık ise biz
Bonobo ve Ateist
Bonobo ve AteistFrans de Waal · Metis Yayınları · 2018329 okunma
Reklam
264 syf.
10/10 puan verdi
·
9 günde okudu
Bonobo ve Ateist, evrim biyolojisi ve ahlak felsefesinin harmanlandığı muhteşem bir argüman sunuyor bizlere. Bonobo, şempanze ve şebekler üzerine araştırmalar yapan de Waal, insan ahlâkının ve toplum dayanışmasının dinlerle beraber değil, canlının içinden geldiğini savunuyor. Kanıt olarak ise primat akrabalarımızı gösteriyor. Bu kitap sayesinde Hümanizmin ne kadar gerekli bir şey olduğunu hatırladım yine. Erasmus, Montaigne ve Spinoza'dan etkilenmiş yazar. Dinlerin gerçek olmasalar bile, çoğu insan için bir avuntu olduğunu, bunu onların elinden alırsak yerine onun kadar kuvvetli bir şey koymamız gerektiğini söylüyor. Bir yandan hak veriyorum, inanç akıl temelli bir şey değil, en sıradan insan bile herhangi bir çaba göstermeden bir şeylere inanabilir ama bilimi din yerine koyamayız çünkü bilimsel bilgi büyük çaba ve sorgulama gerektiriyor ki bu da toplumun küçük bir kesiminde var. Bir inançsız olarak bambaşka bir kitap bekliyordum ama böylesi daha iyi oldu. Nefret nefreti doğurur, o yüzden ortak bir yol bulmak en iyisi. Kesinlikle okunması gerekiyor.
Bonobo ve Ateist
Bonobo ve AteistFrans de Waal · Metis Yayınları · 2018329 okunma
280 syf.
8/10 puan verdi
·
Beğendi
·
14 günde okudu
Primat araştırmacısı Frans de Waal'ın, sosyoloji, psikoloji, ahlak bilimi ve din konusunda, kökenlerini ve gelişimi ile ilgili ilginç fikirlerini okuyabilirsiniz. Özellikle ahlakın ve toplum kurallarının konusunda fikirleri dikkate değer. Kaynakça kullanımı ve entelektüel birikimi dikkate değer. Çevirisi de oldukça güzel olduğu için tavsiye ediyorum.
Bonobo ve Ateist
Bonobo ve AteistFrans de Waal · Metis Yayınları · 2018329 okunma
280 syf.
10/10 puan verdi
·
4 günde okudu
Yazar maymun davranışlarını incelemiş, okuması zevkli deneyler yapmış bir insan, bu onu insan hakkında yapacağı tüm felsefi çıkarımlarda bir adım öne çıkarıyor bana göre. Kitapta "İnsan kötüye doğal olarak yatkındır, biz iyiliği sonradan öğreniriz." tezini çürütüyor: İnsan empati yapabilen, ve hatta yapmayı ilk seçenek olarak gören bir varlıktır. Bosch'un yaptığı tablolardaki acı sahneleri gördüğümüz an irkiliriz, yahut ayağı kayıp yere sert bir şekilde düşen biri ona acımamıza sebep olur, kayıtsız kalamayız. Frans de Waal, insanın bir hayvan olduğunu, empatinin ve diğer tüm sosyal davranışların evrimsel biyolojiden kaynaklandığını, yani duyguların ve seçimlerin evrimin davranış psikolojisine yansıması olduğunu göstermiş. İnsan dahil çoğu hayvan empati yapar, pişman olur, yaptığının sonuçlarını da düşünür, kin de tutar vs. Tabii genetiği ve beyninin fiziksel yapısı farklı olan, sosyal yapısı da ona göre gelişmiş (yahut gelişmemiş) hayvanlar da empatiden ve sair duygu ve davranıştan yoksun olabilir, kaplumbağalar gibi. İşte yazarın insanları hayvanlardan ayırdığı noktalar da bu gibi türümüze özel davranış ve duygularımızdan oluşuyor. Yani bir insanın bir şempanzeden farklılığı, bir şempanzenin bir boboboya farklılığı ile eşit, hepsi kendine has. İnsan ile hayvanlar değil; bir tür hayvanla diğer tür hayvan farkı var.
Bonobo ve Ateist
Bonobo ve AteistFrans de Waal · Metis Yayınları · 2018329 okunma
264 syf.
10/10 puan verdi
·
Beğendi
·
12 günde okudu
Bir çoğumuz sırf egomuz yüzünden, bir primat olduğumuz gerçeğini kabul etmez. İnsan doğası gereği, kendini eşsiz, her şeyin merkezinde ve üzerinde zanneder, sırf bu yüzden de ölümü bir yok oluş olarak kabul edemez, yok olup gitmeyi kendine yediremez. İnsan, bu kibrinin neticesinde, çeşitli inançlar, batıllar ve mitler geliştirmiştir ve
Bonobo ve Ateist
Bonobo ve AteistFrans de Waal · Metis Yayınları · 2018329 okunma
280 syf.
10/10 puan verdi
Ahlâk, dünyadışı/dünyaötesi bir merci tarafından insana öğretilmiş/dayatılmış bir "kanun ve tüzük bildirisi"nden mi doğdu? Yoksa insanın doğuştan sahip olduğu toplumsallık güdüsünde kökleri bulunan, toplumda yaşama sürecinde de filizlenip çiçeklenen içsel kaynaklı bir olgu mu? Hayvanlarda ahlâk var mı? Hangi türlerde hangi ölçüde var? Dinin ahlâkla ilgisi ne? Dinin işlevi ne, neden var ve nasıl sürdürülebilirliği sağlanıyor? Dinin zararlı yanlarından dolayı din kavramı bütünüyle bırakılacak olsa, ortaya çıkan boşluğu ne doldurur? Tüm bu ilginç sorular işte bu kitapta irdeleniyor. Gayet rahat okunan, akıcı bir üslupla yazılan kitap boyunca başta bonobo ve şempanze olmak üzere çeşitli hayvan türlerine ilişkin de değerli bilgiler ediniyorsunuz. Ayrıca Hollanda asıllı yazar, memleketlisi olan ressam Bosch'un çeşitli eserlerine de kitap boyu atıflarda bulunarak hoşluk yapmış. Gerçekten ufuk açıcı bir kitap. Her yaştan okuyucuya mutlaka okumalarını öneriyorum.
Bonobo ve Ateist
Bonobo ve AteistFrans de Waal · Metis Yayınları · 2018329 okunma
280 syf.
8/10 puan verdi
·
Beğendi
Bonobo ve Ateist
Kitap, evrimci biyoloji ve ahlak felsefesi bağlamında konulara değinerek eşsiz ve güzel yorumlar katıyor. Tabii ki okuyana kalmış tasdiklemek veya karşı çıkmak. Bence primatlar arasında insanı aramak istemeseniz bile bir göz gezdirmelisiniz.
Bonobo ve Ateist
Bonobo ve AteistFrans de Waal · Metis Yayınları · 2018329 okunma
280 syf.
7/10 puan verdi
·
Beğendi
Antropoloji bilim dalına hitap eden bir kitap olmasına rağmen herkesin okuyup anlayabileceği bir kitap. Din , siyaset, ahlak konularında kendinizi ve tüm tarihi sorgulamanıza sebep olacak bir kitap. Kitaptaki alıntılar da başka bir açıdan ufkunuzu genişletecek...
Bonobo ve Ateist
Bonobo ve AteistFrans de Waal · Metis Yayınları · 2018329 okunma
100 öğeden 1 ile 10 arasındakiler gösteriliyor.