İÇERİĞİ
Her Müslüman’ın bilmesi gereken iman, temizlik, namaz, zekat, hac, oruç, kurban, kerahiyet ve istihsan ve İslam ahlakı konularını içeriyor. Ayrıyeten peygamberlerin (a.s.) siyeri de mevcut.
ÜSLUBU
Kitap, genel olarak bilimsel bir üsluba sahip olsa da manevi içerikli yorumlar da ihmal edilmemiş.
KİMLERE HİTAP EDİYOR?
Akıllı olan ve büluğ çağına girmiş her Müslüman’a [Kitap, Hanefi mezhebi esas alınarak yazılsa da diğer mezheplerin de görüşlerini ihmal etmemiş. Fakat diğer üç mezhep mensupları için %100 yeterli bir ilmihâl denilebilir mi, emin değilim (Hanefi mezhebinden olanlar için bile eksik konular var; ileride açıklayacağım. Aslında diğer mezhepler için %100 yeterli mi, bilmiyorum sözümden kastım eksik olan konular hariç her konuda tam olarak bütün mezheplerin görüşünü açıklayıp açıklamadığına emin olmadığımdır.)] ve İslam fıkhını genel hatlarıyla öğrenmek isteyen herkese hitap ediyor.
KİTABIN KAZANDIRDIKLARI NELERDİR?
Temel düzeyde ehlisünnete uygun bir iman ve günlük hayatta işe yarayacak sağlam bir fıkıh bilgisi kazandırıyor.
HATALARI ve EKSİKLİKLERİ
Büyük İslam İlmihâli'nden genel olarak bahsedecek olursak; çoğu hoca ve âlim tarafından piyasanın en iyi ilmihâllerinden biri -hatta en iyisi- olduğu düşünülüyor. Ben bütün ilmihâlleri okumadığım için bir şey diyemem ama öyledir herhâlde... En iyi ilmihâl olduğunu varsaysak bile gene de birkaç önemli konunun eksik olduğunu söyleyebilirim.
Ömer Nasuhi Bilmen’den Allah (c.c.) razı olsun. Fakat şu konuları da kesinlikle eklemeliydi diye düşünüyorum:
1. Evlilik hakkında (Evlilik, Aile Hayatı Boşanma vb.) çok daha ayrıntılı bir bölüm mutlaka olmalıydı.
2. Miras hukuku.
3. Ticaret, ziraat, alışveriş konusunda çok daha ayrıntılı bir bölüm olmalıydı.
4. Borç meselesi daha ayrıntılı yazılabilirdi.
5. Yemek yeme adabı bölümünde sağ elle ve önünden yenilmesi gerektiğine dair bir bilgi bulamadım.
6. “Giyilmeleri, Kullanılmaları Gerekli ve Caiz Olup Olmayan Şeyler” bölümünde; “kadınların erkek kıyafeti giymemesi ve erkeklerin de kadın kıyafeti giymemesi”yle alakalı bir ibare bulamadım.
Şimdilik tespit edebildiklerim bunlardır. Daha fazla var mı yok mu bilmiyorum.
Eksik dini konuları, ehlisünnet kişilerden (Ebubekir Sifil, İhsan Şenocak, Ömer Faruk Korkmaz, İsmailağa Fıkıh Heyeti vb.), bir fıkıh kitabından veya ehlisünnet bir siteden bakabilirsiniz.).
Büyük İslam İlmihâli’nin bu baskısından (Yasin Yayınevi, 2020, Sadeleştirenler: Hüsameddin Vanlıoğlu, Fatih Kalender, Abdullah Hiçdönmez, Emin Ali Yüksel) söz edecek olursak: Bu baskıda da birtakım hatalar var. Fakat diğer baskılara göre -çoğu baskı elime geçmese de- çok daha güzel gibi (hatta en iyisi bile olabilir). Çünkü açıklamaya ihtiyaç olan yerlerde açıklamlar yapılmış ki bu, büyük bir önem taşıyor.
Yakın bir zamanda Mehmet Talu’nun sadeleştirdiği kitabı almıştım. Fakat bir hocayı dinlediğimde o kitabın da -açıklama olarak- yetersiz olduğunu öğrendim. Doğru düzgün bir ilmihâl bulmak için üç kere değişim yaptım. Boşu boşuna hem param hem zamanım gitti. Bence bu baskı dışındaki bütün baskıların kaldırılması lazım. Eğer siz de bu yayınevi haricinde bir baskı varsa kesinlikle bu yayınevinin bu baskısını almanızı tavsiye ederim.
Bu baskının hatasına ve eksikliklerine gelirsek:
Hatası:
1. Güncel Türkçe kurallarına göre -aşırı olmasa da- hâlâ yazım yanlışları bulunuyor. Hatta kitabın kapağındaki “İlmihal” yazısı bile yanlış yazılmış. Doğrusu “İlmihâl” olmalıydı.
Tabii şöyle bir şey de var: Bu ilmihâl belki de yıllar önce hazırlanmıştır fakat güncellenmediğinden de bu hâlde olabilir.
Eksiklikleri:
1. Eser sadeleştirilmiş sadeleştirilmesine ama hâlâ yeterli değil. Maalesef günümüz modern insanlarının anlayamayacağı kelimeler bulunuyor. Tabii kitabın çoğu kısmı anlaşılır. Geri kalan kısmı da ekarte edilebilir.
2. Kitabın içinde yazılan ayetler ve hadisler dışındaki Arapça yazıların (dua vb.) kesinlikle Latin harfleriyle okunuşu verilmeliydi (çoğu verilmemiş). Bu, Arapça okumasını bilmeyenler için çok büyük bir sıkıntı oluşturur diye düşünüyorum.
KİTAP HAKKINDA TAVSİYELER
Temizlik, namaz, kerahet ve istihsan, İslam ahlakı ve peygamberlerin siyeri bölümünü her yıl bir kere okunmasını tavsiye ederim (İslam ahlakıyla ve siyerle ilgili sürekli okumalar yapıyorsanız; bu bölümleri her yıl okumanız gerekmiyor.).
Oruç bölümünü her Ramazan’a yaklaştığınızda, hac bölümünü her hacca gideceğinizde, zekât bölümünü her zekât vereceğinizde ve kurban bölümünü de her kurban keseceğinizde okumanızı tavsiye ederim.
Bu tekrarlamalar vesilesiyle bilgilerinizi tazelemiş olursunuz inşallah.
SONUÇ
Benim hayal ettiğim ilmihâl; her türlü gerekli konuyu barındıran, her türlü ihtilaflı hükmü dört mezhebe göre karşılaştırmayı ihmal etmeyen, günümüz diline tamamıyla uyan ve güncel yazım ve noktalama işaretlerine sahip bir ilmihâldir. Bütün ilmihâlleri araştırmadığım için böyle bir ilmihâl var mı bilmiyorum ama büyük ihtimal yoktur diye düşünüyorum. Eğer varsa inşallah karşıma çıkar, ha eğer yoksa inşallah en yakın zamanda böyle bir ilmihâl yazılır.
Ama her şeye rağmen daha önce de dediğim gibi: En iyi ilmihâllerden biri -belki de en iyisi- gibi görünüyor.