Çağatay Hanlığı devrinde ilim hayatı ve edebi¬yatın yok denecek derecede bulunması, tarih yazıcılığı bakımından da ayniyet gösterir. Kaynaklar bahsinde de izah edileceği üzere Çağatay Hanlığının sahasında Cemal Karşinin 1303 yılında Kaşgar ulemasının teşviki ile yazdığı Mülhakatüs-Surahtan başka ikinci bir eser yoktur. Bu münasebetle diğer üç ulus hakkında eser yazan modern devir tarihçileri, Çağatay hanlığı hakkında eser yazmağa kaynakla¬rın kıtlığı dolayısıyla pek yanaşmamışlardır. XVIII. Yüzyılın ortalarında Deguignes ile başlayan ve XIX. yüzyılın ortalarına doğru dOhsson ve Joseph von Hammer-Purgstall ile devam eden ve bu yüzyılın sonlarına doğru Henry Howorth ve XX. Yüzyılın ilk yarısında Bertold Spuler ve Zeki Velidi Togan gibi bu devrenin mütehassısları aynı imkânsızlıklar dolayısıyla diğer uluslardan eserlerinde bahsettikleri halde Çağatay Ulusunun tarihinden bahsederken kopuk, kırpıntı bilgiler bırakmışlardır. İyi bir derleme eser olan Rene Groussetin eserinde de durum aynıdır. W.Barthold, Türkistan adlı eserine sonradan bu mevzuda bir bölüm ilavesine başlamakla beraber ömrü vefa etmediği için tamamlayamadan bırakmıştır. Türk tarihinin mühim bir devresinin meselelerini ortaya koyabilmek için tahsisen bu mevzuda bir esere, yıllardır ihtiyaç olmasına rağmen henüz ortaya konulmamıştır. Dolayısıyla "Çağatay Hanlığı" başlığı altında hazırladığımız bu çalışma, aynı imkânsızlıklara rağmen ortaya çıkan ilk numune olmaktadır.
